Eerlijke review van De laatste skilift van John Irving

Na zijn vorige misbaksel Avenue van de Mysteriën had ik gezworen nooit meer een boek van John Irving te lezen, terwijl hij toch de schrijver is van twee van mijn lievelingsboeken. Na het lezen van een interview met hem in De Morgen besloot ik nog één poging te wagen, Hier volgt mijn review van De laatste skilift van John Irving.

Wat vind je in de tekst hieronder? Een eerlijk verslag van de hoogst persoonlijke indrukken die ik kreeg toen ik het boek las.

Review van De laatste skilift van John Irving: mijn eindoordeel

Mijn review van De laatste skilift van John Irving vat ik samen met de volgende zin: “Goed boek, maar soms oersaai en overgedetailleerd.” Krek dezelfde elementen die ik ook al in zijn Avenue van de Mysteriën als slecht had bestempeld.

De laatste skilift is een dik boek. Het telt 1000 pagina’s maar dat zijn er minstens 500 te veel. In het interview met John Irving in De Morgen (helaas achter de betaalmuur) vertelt de auteur dat hij zijn boeken altijd begint met het schrijven van de laatste pagina’s. Hij begint dus met het slot en schrijft dan pas de rest “als vanzelf”. Maar de weg naar het eind van deze roman blijkt zéér bochtig en veel te gedetailleerd.

Bij het lezen dacht ik vaak aan een brainstorm, iets waar ik als freelance copywriter af en toe aan deelneem. In de eerste ronde worden de gekste ideeën gespuid, zonder ook maar enige vorm van kritiek. Pas in de tweede ronde worden alle voorstellen uitgedund. In De laatste skilift lijkt het erop dat werkelijk alle ideeën het hebben overleefd.

Nog in hetzelfde interview vertelt Irving dat hij altijd samenwerkt met een eindredacteur, in tegenstelling tot wat veel van zijn critici zeggen. Dat kan goed zijn, maar dan heeft die eindredacteur zijn werk niet goed gedaan. Hij had Irving erop moeten wijzen hoeveel keer die in herhaling valt, zelfs op één pagina. De mogelijkheid bestaat uiteraard dat Irving niet heeft geluisterd…

En zo zijn we beland aan het euvel van het boek: het bevat veel te veel herhaling en nog veel meer details. Zo wordt een verhuis ingepakte doos per doos uitgelegd, en dat is maar één voorbeeld van de vele.

Het boek begint nochtans steengoed

De eerste 200 pagina’s heeft Irving me echt bij mijn nekvel met een intrigerend verhaal zoals hij al vaker heeft afgeleverd.

Het verhaal kort? Adam is de “enigste enige zoon” van Rachel Brewster, een lesbische vrouw. Zij heeft één keer seks gehad met een man met de bedoeling haar eigen “enigste enige” op de wereld te zetten. Roept trouwens herinneringen op aan De wereld volgens Garp, ook al zo’n gouwe ouwe van Irving. Adam weet niet wie zijn vader is, zijn moeder weigert hem dat te vertellen, maar dat komt hij uiteraard in de loop van de roman te weten.

De stijl is zoals ik die ken van mijn topfavorieten Bidden wij voor Owen Meany en De regels van het Ciderhuis, vlot lezend, intrigerend en met veel humor erin.

Adam is de zoon van een skilerares maar hij haat skiën. Hij doet zijn uiterste om het niet te leren en verzint daar alle mogelijke uitvluchten voor, de een al grappiger dan de ander.

Wanneer hij Elliot Barlow leert kennen, docent Engels op zijn middelbare school en sneeuwschoenloper, beschouwt hij dat als een geschenk uit de hemel. Eindelijk heeft hij een écht excuus gevonden om van dat skiën af te raken, hij vervangt het gewoon door veel leukere sneeuwschoenlopen. Ook slaagt hij erin Elliot te koppelen aan zijn moeder. Elliot wordt zijn stiefvader, de beste ever, en zelfs nog veel meer.

Nog een paar leukerds? Ik verwijs naar de ooms die altijd heel luid lachen. Voor hen is het leven één grote bron van plezier, wellicht als antigif voor hun zure echtgenotes. Als lezer heb je plezier samen met hen. Ook het relaas van Adams ontmaagding – maar liefst drie keer alsjeblieft – is hilarisch. Er is de anekdote van Em die het maar blijft uitschreeuwen tijdens haar minutenlange orgasme, zeer tot ongenoegen van de bruiloftsgasten… Vaak zat ik te lezen met de glimlach op.

Helaas keert de boel vanaf pagina 200

Vanaf pagina 200 – en het boek telt er 1000! – neemt mijn leesplezier een duik. Vanaf dan start het worstelen en begin ik te tellen hoeveel pagina’s ik nog moet lezen in het hoofdstuk waarin ik bezig ben. En dat, mijn beste lezer, is nooit een goed teken.

Irving vertelt niet alleen alles heel gedetailleerd in de vorm van eindeloze uitweidingen, hij valt ook voortdurend in herhaling. Elliot Barlow bijvoorbeeld wordt slechts hier en daar bij zijn echte naam genoemd, constant gaat het over de sneeuwschoenloper, de docent Engels, de kleine docent Engels, de mooie docent Engels…

Op de duur heb je het wel gehad met telkens opnieuw diezelfde beschrijvingen, uiteindelijk wekken die alleen maar irritatie en ergernis op. Dat doet het toch bij mij.

Irving is een rasechte democraat, waarvoor hulde

Dat Irving een warm mens is, weten we al uit zijn vorige boeken. Maar omdat hij zo graag wil aantonen wat er allemaal verkeerd loopt in Amerika dramt hij soms echt door. Over het jarenlange verbod op abortus dat nu weer in voege is, de Vietnamoorlog, Ronald Reagan die met zijn hoogstaande christelijke leer de aidsepidemie totaal negeerde en zo duizenden doden op zijn geweten had, het kindermisbruik in de kerk en het kerkelijk verbod op anticonceptie…

Vooral in de soms langdradige sketches van Adams nicht Nora en haar vriendin Em in hun voorstelling ‘Twee potten, eentje praat’ gaat hij enorm te keer.

Even wat duiding: Em is gestopt met praten sinds haar vader én moeder uit de kast kwamen als lesbische vrouw en homoseksuele man. 800 pagina’s lang beeldt ze alles als pantomimespeler uit. Stel je dat maar even voor.

Lichtpuntje in deze review van De laatste skilift van John Irving? De filmscenario’s!

De filmscenario’s die Adam schrijft over de zoektocht naar zijn acterende vader, diens films en zijn vele verhoudingen zijn geprint in een groter lettertype en vertonen veel meer witruimte. Voor ik het wist had ik opeens 100 pagina’s achter de kiezen. Eindelijk ging het lezen vooruit, maar het is wel erg dat je dat als lezer tof vindt.

Toch zitten er ook veel goede stukken in Irvings wellicht laatste maar ook meest persoonlijke boek. Sommige pagina’s zijn meer dan de moeite waard en sommige fragmenten zijn uiterst mooi beschreven. Maar tussen die goede stukken zit er veel overdadige ballast, en dat is jammer.

Hulde aan de warm menselijke inhoud

In deze recensie van De laatste skilift van John Irving is er uiteraard ook plaats voor een afsluitende positieve noot in de vorm van een hulde aan de persoonlijkheid van John Irving.

Alweer toont hij zich een warm mens die oog heeft voor maatschappelijke en relationele problemen, hier vooral van minderheden. Adam komt echt tot leven door de verhalen van zijn naasten en zijn disfunctionele familie – de lesbische moeders, de stiefvader die zijn stiefmoeder wordt, de lesbische nicht Dora met vriendin Em. Stuk voor stuk warme en menselijke verhalen.

Aan de hand van het levensverhaal van Elliot Barlow, al van kleins af een meisje in een mannenlichaam, maakt Irving bijna tastbaar wat een transgender moet doorstaan op het vlak van discriminatie. Homo’s hebben het al niet onder de markt, voor transgenders is het leven nog veel harder. Zij worden helemaal nergens getolereerd.

Maar in Adams familie heerst er een immense liefde voor elkaar, wat de seksuele identiteit ook is. En die liefde stroomt werkelijk van elke pagina af. Dat is de reden waarom ik bleef lezen en waarom ik het boek drie sterren geef. Noem me gerust melig, ik kan daar tegen.

Ziezo, mijn review van De laatste skilift van John Irving is klaar

Laat weten of je het met me eens bent over deze recensie over De laatste Skilift-recensie, of net niet. Wel beleefd blijven (smiley)!

© C’bon, ook copywriter SEO