Boekenlijst 4 van 2022, inclusief mijn boeken van het jaar

Wie doorklikt, ziet mijn leeslijst van 2022 verschijnen.

It’s that time of year again. Mensen publiceren hun lijstje met culturele hoogtepunten van het jaar. Ik laat enkel mijn boekenlijst 4 van 2022 op je los. Gevuld met korte verslagen van de 17 boeken die ik in het laatste kwartaal van 2022 heb gelezen.

Waaraan mag je je verwachten? Zoals vanouds een scanbaar overzicht met coverbeeld, de titel, het aantal sterren dat ik het boek geef en een korte argumentatie van maximaal 150 woorden die verklaart waarom ik dat oordeel toeken. Enkel aan ‘In Opstand’ – de dikte en de inhoud van het boek vragen daar gewoon om – en de gelezen editie van ‘The Sea The Sea’ die eigenlijk uit twee romans bestaat, besteed ik iets meer woorden.

Die extra motivering en argumentatie blijft volgens mij een meerwaarde want een boek één of vijf sterren geven is makkelijk, vertellen waarom je dat aantal sterren geeft is al moeilijker.  “Maar uitdagingen zijn er om aan te gaan!”, dat is het motto van deze freelance copywriter!

Ik laat je niet langer in spanning, geniet van mijn boekenlijst 4 van 2022. Geen enkel overzicht missen? Schrijf je dan in op mijn nieuwsbrief. De inschrijflink vind je onderaan in de footer.

Hier vind je trouwens mijn boekenlijst 1 van 2022, mijn boekenlijst 2 van 2022 en mijn boekenlijst 3 van 2022.

Daar gaan we weer. Mijn leeslijst 1 van 2023 staat trouwens ook al online, het is maar dat je het weet.

Vijfsterrenboeken in mijn boekenlijst 4 van 2022

Jij bent mijn vingers door Nele Baplu
*****

Laat me maar meteen beginnen met mijn Vlaams boek van het jaar 2022! Dit is werkelijk een schitterend verhaal. Mooie, gevoelige en gelaagde novelle, boeiend van begin tot eind. Prachtig gecomponeerd verhaal in een gebalde, uitgepuurde en toch beeldende taal. Eenvoudige, korte zinnen die veel suggereren én veel stille witregels. En die combinatie werkt meer dan wonderwel. Perfect cadeau als je het mij vraagt.

Wil je meer weten? Lees dan mijn uitgebreidere blog over Jij bent mijn vingers van Nele Baplu.

Het schaarse licht door Nino Haratischwili
*****

En wéér schrijft ze een roman die me verbluft achterlaat. Haratischwili heeft geprobeerd het heden van Georgië met dat grote stuk verleden erin te conserveren. De bijna 800 pagina’s lezen als een trein, hoe gewelddadig sommige fragmenten ook zijn. Een pluim voor de mooie covertekening – een verwijzing naar het tekentalent van Keto, een van de vier hartsvriendinnen en vertelster van het verhaal –, de sublieme vertaling én de vakkundige opbouw in de vorm van een raamvertelling. Keto, Ira en Nene zien elkaar voor het eerst in dertig jaar terug op de vernissage van Dina’s foto’s in het Koninklijk Museum in Brussel. Aan de hand van de foto’s beschrijft Keto heel fragmentarisch het verhaal van hun jeugd, boordevol cliffhangers die de boog voortdurend gespannen houden. Tegelijk vertelt ze over de recentere geschiedenis van Georgië, als aanvulling op het even briljante ‘Het Achtste Leven’. Genuanceerde karaktertekeningen in een patriarchale samenleving.

Laat me dit boek maar bestempelen als mijn internationaal boek van het jaar.

The Sea, The Sea; A Severed Head door Iris Murdoch
*****

Derde leesbeurt van ‘The Sea, The Sea’ en weer ben ik onder de indruk. Ik zat onbewust te knikken bij de passages over het huwelijk. “Waag het niet om als buitenstaander een huwelijk te beoordelen, want tussen de echtparen heerst er een band die niemand begrijpt, alleen zij.” Beroemd theaterregisseur Charles Arrowby is met pensioen, koopt een afgelegen huis aan zee en botst in het dorp op zijn enige en ware jeugdliefde, even oud als hij en uiteraard getrouwd. Hij wil haar opnieuw voor zich winnen en haar uit de handen van haar brute echtgenoot redden. Maar wil zij dat wel? Wat hij allemaal doet zouden we nu stalking noemen én gerechtelijk bestraffen. Veel personages en even veel liefdesintriges, maar vooral het inzicht aan het eind van het boek wie Arrowby’s echte liefde is hakt erop in.

Vijf sterren omwille van het sublieme Engels. De taal van Murdoch zingt echt.

‘A Severed Head’ vind ik dan weer maar drie sterren waard. Had de naam Iris Murdoch niet op de cover gestaan, ik had nooit kunnen raden dat zij dit heeft geschreven. Het deed me denken aan zo’n draaideurkomedie in het theater. Een personage start een intrige op en verlaat de ruimte door de rechtse deur. Meteen erna komt via de linkse deur een ander personage tevoorschijn met een nieuwe intrige. Iedereen in deze roman heeft wel iets op amoureus vlak te maken met iemand anders. Er wordt gekoppeld, uit elkaar gegaan en opnieuw gekoppeld, uiteraard met een ander. De verhaallijnen zijn soms heel bizar en er komt precies geen eind aan alle verwikkelingen. Het happy end vind ik een beetje ongepast.

Toch ook weer een compliment voor de prachtige taal en stijl.

Boek met 4,5 ster in mijn boekenlijst 4 van 2022

Het duistere dal by Thomas Willmann
****1/2

Als tiener zag ik een film die me altijd is bijgebleven. Een meisje rijdt met haar familie door een met hout dichtgemaakte brug en komt uit in een gesloten gemeenschap waar het er niet zo koosjer aan toegaat. Ze botst op geweld, incest, gevaar, religieus fanatisme … Hetzelfde gebeurt hier. Een man komt na een tocht door een nauwe bergkloof in een bovendal terecht en zoekt er tijdelijk onderdak als kunstschilder. Alleen door het bovenhalen van een zak geld wordt zijn aanwezigheid geduld. En dan gaan de wraakpoppen aan het dansen. In dit dreigende Oostenrijke cowboy- en westernverhaal past de barokke schrijfstijl wonderwel. Bij elke pagina die je leest wordt duidelijker wat die onheilspellende sfeer veroorzaakt. Wat uiteindelijk gebeurt heeft te maken met een verschrikkelijk voorval uit het verleden dat zich nu lijkt te herhalen.

De visueel beschreven gewelddaden doen denken aan Cormac McCarthy. Sterk! Dé ontdekking in deze boekenlijst 4 van 2022.

Viersterrenboeken in mijn boekenlijst 4 van 2022

In opstand! Geuzen in de Lage Landen door Pieter Serrien
****

Uit de geschiedenislessen herinner ik me de verhalen van de wrede Spaanse hertog Alva die na de beeldenstorm in 1566 orde op zaken kwam zetten in de Lage landen. Dat zou uiteindelijk leiden tot de splitsing tussen wat nu Nederland en België is, de Gouden eeuw in het Noorden en het lange aanmodderen bij ons. Dit boek geeft letterlijk duizenden details prijs van alle ontwikkelingen, politieke kuiperijen en gewelddadige moordpartijen. De protestantse bos-, water en stadsgeuzen vochten tegen de katholieke Spanjaarden voor de vrijheid van hun religie. Dat leidde tot meer dan tien jaar vol angst waarin opstandige steden uitgemoord en leeggeplunderd werden. Op elke pagina merk je hoeveel tijd Pieter in zijn opzoekingswerk heeft gestoken. Bewonderenswaardig. De fantastische tekeningen van Frans Hogenberg, de pers van toen, zijn een enorme meerwaarde.

Eén minpuntje? In het begin miste ik een inleidend hoofdstukje met wat uitleg over Luther en Calvijn, kwestie van al die oude kennis een beetje op te rakelen.

Enkele gedachten tijdens het lezen? Polarisatie leidt nooit tot iets goeds. En religie is de bron van alle kwaad.

De onschuldigen door Burhan Sönmez
****

Mooie ontdekking. Ik kon dit boekje goedkoop op de kop tikken en dacht: “Waarom lees ik een keer geen Turkse schrijver?” Goede keuze want dit is een indrukwekkend mooi Oosters liefdesverhaal. Een gevluchte Koerd en een Iraanse studente ontmoeten elkaar in Cambridge en vertellen elkaar waar ze vandaan komen. Vooral de nostalgische verhalen van de Koerd over zijn thuisland zijn echt mooi. Heel exotisch, bijna van een 1001-nacht-niveau, soms sprookjesachtig, andere keren gewelddadig. Af en toe deed de aparte manier van vertellen me denken aan het schrijftalent van Meir Shalev en dat is een waar compliment. Ook de manier hoe de slaapstoornis van de Koerd wordt beschreven is grandioos. Je voelt zijn uitputting echt aan den lijve. Je moet er wel je gedachten bijhouden want er zijn veel verhaallijnen over nog meer verschillende personages, zowel in het verleden als nu.

Maar uiteindelijk komt alles harmonieus en romantisch samen.

Half leven door Aya Sabi
****

Mooi én wrang boek. Aya Sabi beschrijft drie generaties Marokkaanse vrouwen die met weinig woorden door het leven gaan. Ook de kleindochter lijkt zich enkel schriftelijk te kunnen uiten. In essays beschrijft ze hoe haar moeder, grootmoeder en zijzelf waren en zijn. Van echte liefde tussen hen is geen sprake en dat is jammer, want wie het niet kan vinden met zijn moeder of kind leeft inderdaad maar een half leven. Ook de niet zo fraaie positie van de Marokkaanse vrouw draagt daartoe bij. “Je bent pas vrouw als je getrouwd en moeder bent en nooit opvalt”. Zo werd grootmoeder in de jaren 50 op haar dertiende uitgehuwelijkt aan een man die haar vader kon zijn. Het verhaal van grootmoeder als kok vind ik subliem én het allerbeste.

Zeer zintuiglijk geschreven, je ruikt de geuren, ziet de kleuren en eet smaakvol mee. En je verbaast je over haar stilte.

Weg der geesten-trilogie door Pat Barker
****

‘Tistnievard’. Als boodschap kunnen de laatste woorden van een neergeschoten militair tellen: geen enkele oorlog is al die menselijke ellende waard. Deel 1 van deze trilogie geef ik vier sterren, deel 2 drie en deel 3 vijf. Levert samen een mooie vier op. Hoewel ze vrij verschillend zijn bieden alle delen een interessante kijk op WOI en de maatschappij van toen. In ‘Niemandsland’ behandelt Dr. Rivers slachtoffers van shellshock als veelvoorkomende reactie op hun verschrikkelijke ervaringen in de Vlaamse loopgraven. Waarschuwing: sommige beschrijvingen zijn pure horror. Ik lees dat er ook bij de Engelsen een letterlijk dodelijke kloof heerste tussen de rijkere officieren en het armere voetvolk. ‘Het oog in de deur’ focust op de Jekyll-en-Hyde-persoonlijkheid van Billy Prior, een biseksuele militair. ‘De weg der geesten’ ten slotte combineert de herinneringen van Dr. Rivers met de ervaringen van Billy Prior in de laatste fase van de oorlog.

Emotioneel, krachtig en indrukwekkend.

Het woord voor rood door Jon McGregor
****

Aangename kennismaking met deze auteur. Het eerste deel over de beroerte van expeditieleider Robert in Antarctica en de dood van zijn teamgenoot is heel intrigerend. In deel twee verschuift de aandacht naar Roberts echtgenote die opeens tegen wil en dank voor een zieke echtgenoot moet zorgen, een man die hun hele getrouwde leven vier maanden per jaar op de Zuidpool doorbracht. In een sublieme stijl beschrijft de auteur wat het zorgen voor een zieke partner inhoudt, zeker als die bij alles hulp nodig heeft. Pagina’s lang krijg je te lezen wat de vrouw moet doen, vaak drie en vier taken tegelijk omdat ze er anders niet komt. Door de opeenvolging van steeds op dezelfde manier opgebouwde “Ik moet”-zinnen, komt het dwingende en verplichte karakter van haar zorgtaken enorm krachtig over. Deel drie focust op de taalproblemen van Robert na zijn beroerte en dat vind ik het minste.

Toch graag gelezen.

Honingeter door Tülin Erkan
****

Na drie maanden detectiveromans te hebben gelezen heb ik het gevoel met deze mooie en ontroerende roman opnieuw ‘thuis’ te komen. Ik bots op woorden en zinnen die ik zelf betekenis moet geven in plaats van alle details van a tot z voorgekauwd te krijgen. Intrigerend debuut van een dame met de Turks-Belgische identiteit. Het boek gaat in essentie over taal, over de 26 letters in het Belgische alfabet en de 29 in het Turkse (wist ik niet) als basis van alle problemen. Hoe leer je taal aan, hoe gebruik en verlies je haar? Origineel gestructureerd verhaal gelokaliseerd op het vliegveld van Istanboel. Je leest de gedachten en acties van Sibel die daar blijft rondhangen in plaats van het vliegtuig naar België te nemen. Vervolgens lees je hoe beveiligingsagent Omar haar en haar ontmoetingen met de zieke ex-piloot Wernicke op de camerabeelden volgt.

De bewakingshond is de kers op de taart. Hét debuut in deze boekenlijst 4 van 2022.

Het zoutpad door Raynor Winn
****

Ik dacht dat het boek zweverig zou zijn, vol filosofische bespiegelingen en gedetailleerde beschrijvingen van fauna en flora. Maar dat is het niet. Ik las een warm, meeslepend verslag van een 50-jarig echtpaar dat door omstandigheden van de een op de andere dag alles verliest én de dag erna verneemt dat de man lijdt aan een ongeneesbare ziekte. Ze besluiten de West Coast af te wandelen, meer dan 1000 kilometer lang, met de tent op de rug. Ze moeten leven van maximaal 48 pond in de maand en eten dus vooral noedels en tonijn in blik. Een zeldzaam frietje wordt gestolen door een meeuw. Het doorzettingsvermogen van de echtgenoten is bewonderingswaardig. Wat voor miserie ze ook tegenkomen – koude, honger, pijn, negatieve reacties van omstaanders op hun dakloos zijn – ze gaan verder. Sommige ontmoetingen zijn koud, andere supermenselijk.

Bitterheid maakt geen deel uit van het verhaal en dat is een echte plus.

Hebben en zijn door Dimitri Verhulst
****

Het kan vreemd lijken en misschien ook weer niet. Maar af en toe dacht ik bij het lezen aan Cliënt E. Busken van Jeroen Brouwers, zowel inhoudelijk als stilistisch. Brouwers beschrijft in de meest originele bewoordingen de laatste verschrikkelijke etappe in een mensenleven, het verblijf in een woonzorgcentrum. Ook in ‘Hebben en zijn’ heeft Verhulst het over de etappe net voor de dood. Een man rijdt bij het ontwijken van een hert tegen een boom. Of dat nu een linde, eik, treurwilg, beuk… is wordt nooit duidelijk, maar dat maakt ook niet uit. De man komt vervolgens terecht in een soort ontwenningskliniek om voordat hij écht sterft te ontwennen van het leven. Een vrij origineel uitgangspunt. Ik houd van de humor, het originele verhaal én de prachtige schrijfstijl. Alleen kon het relaas me niet van a tot z boeien.

Maar dat ik aan Brouwers dacht, is een waar compliment.

Driesterrenboeken in mijn boekenlijst 4 van 2022

Geen enkel boek dit kwartaal gewoon ‘goed’ gevonden. Altijd net iets beter of iets slechter dan goed.

Tweesterrenboeken in mijn boekenlijst 4 van 2022

Buzz Aldrin, waar ben je gebleven? door Johan Harstad
**

Vijftien dagen nodig gehad om deze pil van 478 pagina’s te doorworstelen, terwijl vier dagen per boek mijn leesgemiddelde is. Dat zegt genoeg. Ideale slaappil. Zodra ik begon te lezen, vielen mijn ogen vrijwel automatisch dicht. Mijn meest voorkomende gedachte was “Kan het nog saaier?” De getroebleerde hoofdpersoon wil net als Buzz Aldrin, die andere persoon op de maan, altijd tweede man zijn. Hij heeft een razendknappe stem maar wil niet zingen, want dan komt hij letterlijk in de schijnwerpers te staan. Hij zingt één keer, slaat er meteen zijn grote liefde mee aan de haak, en doet het daarna nooit meer. Alle psychologisch even gehavende nevenpersonages hebben hun eigen verhaal dat uiterst traag aan de oppervlakte komt. Nooit had ik het gevoel ook maar iets interessants te lezen. Wat ik heb geleerd? Er groeien geen bomen op de Faeröer eilanden.

Sorry, niet mijn ding. Dé tegenvaller in deze boekenlijst 4 van 2022. Ik had er op basis van al die lovende recensies zoveel meer van verwacht.

Pachinko door Min Jin Lee
**

Sorry dat ik weer de spelbreker van dienst ben, maar dit boek vind ik niet goed. Dat ik nu wat meer weet over de discriminatie van Koreanen in Japan is meegenomen. Daar wist ik echt niets van. Lezend leren blijft leuk. Helaas is de rest een stuk minder. Ik kan er niets aan doen, maar ik vergelijk tegenwoordig elke roman die een aantal generaties omspant met het werkelijk fabuleuze ‘Het achtste leven’ van Nino Haratischwili – een serieuze concurrent waartegen het uiterst moeilijk opboksen is. Dit boek gaat al neer in de eerste ronde. De stijl en de karaktertekeningen kunnen zoveel beter. Elk personage wordt beschreven rond een à twee karaktertrekken, en die veranderen niet, hun hele leven lang. Bovendien raakte geen enkele van de vele noodlottige voorvallen me.

En dat raken, beste lezer, is wat voor mij een boek goed maakt.

De glorieuze reis van Arthur Less door Andrew Sean Greer
**

Jaren geleden ‘De bekentenissen van Max Tivoli’ gelezen van dezelfde auteur – op de kop getikt in de ramsj voor amper 1 euro – en ik was geweldig onder de indruk. Nu lees ik dit boek en ik denk: waaraan heeft dit boek de Pulitzer-prijs verdiend? De humor is een leuke plus. De schrijverswereld en ego’s van de auteurs worden meer dan eens volslagen belachelijk gemaakt. En ik geef het grif toe, af en toe toverde een van de lotgevallen van Arthur Less op wereldreis een glimlach op mijn gelaat. Maar eigenlijk is dit boek niet meer dan een ondeugende homoseksuele liefdeskomedie. Ik heb echt niet het gevoel dat ik een prijswinnaar heb gelezen. Daarvoor bleef het allemaal een beetje te oppervlakkig.

Wellicht is het boek het slachtoffer van mijn te hoge Pulitzer-verwachtingen? Gecombineerd met de hoop opnieuw een boek van het hoge Max Tivoli-niveau te lezen? Helaas…

Eensterrenboeken in mijn boekenlijst 4 van 2022

De geluksvogel door Richard Russo
*

Ik heb al goede boeken van Russo gelezen, maar deze hoort niet in dat rijtje thuis. Het gaat over de interacties tussen professoren in een kleine universiteit ergens in Amerika, met de aankomende bezuinigingen als rode draad. Hoofdpersoon ‘Hank’ William Deveraux Junior, voorzitter van de werkgroep Engelse taal, wordt verondersteld te weten wie er op de ontslaglijst staat. Iedereen belaagt hem dan ook aan alle kanten. Werkelijk alle soorten samenzweringen, kuiperijen, complotten, gelobby, gesmoes en gekonkelfoes passeren de revue, telkens overgoten met cynische commentaar van Deveraux jr. Hier en daar las ik een reactie die me aan het lachen maakte, maar leuk kan je dit boek echt niet noemen. Daarvoor is Hank een veel te irritant en gefrustreerd personage. Geen wonder dat die verdomde man niet kan plassen.

Eigen schuld dikke bult, dacht ik meer dan eens. Te mijden.

Het personeel door Olga Ravn
*

Een vriend geeft deze roman vijf sterren maar ik vind er niets aan. Ik heb het al niet zo voor dystopische sciencefictionromans waarin het negatieve toekomstbeeld depressief maakt. Maar als dat verpakt zit in een mooi verhaal met een intrigerende plot kan ik er nog mee leven. Helaas is dat hier niet het geval. In het begin vind ik de vorm wel iets hebben. Ik lees verslagen van getuigen op het zesduizendste ruimteschip die vertellen wat er gebeurt. Op de achterflap staat dat de spanning steeds toeneemt. Ik blijf dus lezen ook al vind ik wat ik lees saai en onverstaanbaar. Waar gaat dit over? Op het eind wordt het iets duidelijker, maar een echte aha-erlebnis blijft uit. Niets voor mij, maar steek dat gerust op mij. De auteur kan er ook niet aan doen dat ik ben wie ik ben.

Gelukkig een dun boek en dus niet veel tijd kwijt.

Ziezo, je hebt hem gehad, mijn boekenlijst 4 van 2022

Twee boeken met één ster en drie boeken met twee sterren. Ik heb me duidelijk ettelijke pagina’s zitten ergeren.  Maar ook drie vijfsterrenboeken, waarvan twee van het jaar, en acht viersterrenboeken. Lezen, het blijft meer dan de moeite waard!

Tot de volgende!

Bekijk al mijn verslagjes op Goodreads.

© C’bon, copywriter in Gent