Mijn driesterrenboeken 2017

Lijstjestijd, aflevering twee! Na de oplijsting van mijn slechte een- en tweesterrenboeken 2017 is het de beurt aan mijn driesterrenboeken 2017. Wat betekent een score van drie sterren? Dat komt neer op goed zonder meer. Fijne romans om te lezen, maar daar blijft het bij. Niets om hoog van de toren te blazen. Niet slecht, maar er bestaat ook heel wat beter.

21 driesterrenboeken 2017 telt deze copywriter in Gent, dat komt neer op een vierde van het totaalaantal gelezen boeken dit jaar. De redenen waarom ik die boeken drie sterren geef, zet ik er beknopt in leesbaar Nederlands bij. In teksten die niet langer zijn dan 150 woorden elk. Zeg nu zelf, kan het makkelijker?

Lijstjestijd: driesterrenboeken 2017

Notendop van Ian McEwan

Ik twijfel tussen drie en vier sterren. Vier geef ik voor de originele invalshoek: het verhaal wordt verteld door een bijna voldragen baby die zich nog in de buik van de mama bevindt. De prikkelende beginzin ‘Hier ben ik dan, ondersteboven in een vrouw’ wordt gevolgd door een monoloog waarin de babyjongen het verhaal doet over hoe zijn moeder en haar schoonbroer, tegelijk haar minnaar, zijn vader vermoorden. De baby neemt uiteindelijk wraak op de enige manier die voor hem mogelijk is. Dit originele uitgangspunt is tegelijk ook het zwaktebod. De baby wijdt uit over alle mogelijke wereldgebeurtenissen, politieke manoeuvres — waarvan hij heeft gehoord op de radio — en geeft daarbij zijn visie op de maatschappij. Deze bespiegelingen zijn nogal ongeloofwaardig en leiden de aandacht te vaak weg van de eigenlijke plot. Verder worden de personages maar niet van vlees en bloed, alles blijft afstandelijk. Daarom drie sterren.

Blijf mij nabij van Elizabeth Strout

3,5 sterren geef ik dit typische verhaal over inwoners van een dorp die niet veel meemaken, en dan maar aan het roddelen slaan zodra ze daartoe de kans krijgen. In het begin vond ik het verhaal wat soapachtig, maar geleidelijk aan trok het me mee. Zo blijkt de vroeg gestorven engelachtige maar verwende domineesvrouw over nogal wat angels te beschikken. Ook het verhaal van dochter Katherine intrigeert. Na de dood van haar mama praat ze niet meer, maar doet iedereen de duivel aan met haar gedrag. Er is de slonzige huishoudster die toch een goede vriendin van de dominee wordt. En Doris die maar één ding wil, een nieuw orgel. En er zijn die existentiële vragen van de dominee… Een warm en menselijk verhaal zoals ik het graag heb. Eerlijk? Het einde deed me wat. En een boek dat me wat doet, vind ik goed. Simpel toch?

Stervensuur van R.J. Ellory

3,5 sterren. Dit debuut van Ellory vertelt over de vriendschap tussen blanke Danny en zwarte Nathan tijdens het Amerika van de jaren 60/70. De auteur vertelt meeslepend over het lief en leed dat beide vrienden delen, hun eerste stappen in de liefde en hun protest tegen de oorlog in Vietnam. Ellory weet de sfeer van die dagen – met de moorden op Martin Luther King en Kennedy – subliem op te roepen. Wanneer Nathan wordt vermoord, wordt Danny ter dood veroordeeld. In de dagen voor zijn executie vertelt Danny aan een priester over die fatale dag in 1970 en de gebeurtenissen die eraan vooraf gingen. Sterke en spannende pageturner in een vlotte vertaling. Alleen jammer van dat Hollywood-einde. Daar hou ik niet zo van. Vond ik trouwens ook een storend element in Woesten, maar dat uiteraard volledig terzijde.

Groeten uit Griekenland van Bruno Tersago

Dit boek beschrijft de teloorgang van Griekenland, de redenen van de crisis én de gevolgen ervan op Zorba met de pet. Die zijn desastreus. Ik kreeg het koud bij het lezen van passages over pensioenen en minimumlonen die blijven dalen tot beschamende laagtes, werkloosheidscijfers die blijven stijgen, gezinnen die weer met hun volwassen kinderen samenhokken omdat slechts één familielid nog een job heeft die een schamele 400 euro oplevert. En neen, de crisis is niet te wijten aan die luie Grieken die enkel van de zon genieten. Wel aan de combinatie van een corrupte politieke klasse, de geen cent belasting betalende stinkend rijke reders, de vlot uitgeschreven Europese leningen toen er nog geen vuiltje aan de lucht was, en de onverzettelijk harde eisen van de Europese troika nu. Een lichtpuntje: de Grieken maken weer tijd voor elkaar, praten weer meer met mekaar en helpen elkaar via ruilhandel.

De bijen van Laline Paull

Origineel maar vreemd boek, geschreven vanuit het perspectief van een werkbij, een ‘kuisvrouw’, en dus behorend tot de allerlaagste en te negeren klasse in een bijenkorf. Vrij ongeloofwaardig verhaal over een werkbij die toch een serieus buitenbeentje blijkt te zijn. Daardoor bereikt, beleeft en doet ze veel meer dan een gewone werkster-collega. Moet ook wel, anders zou het boek nooit 300 bladzijden dik zijn, niet? Ik heb veel opgestoken over het leven van de bijen, en dat vind ik echt wel positief. Tijdens het lezen dacht ik af en toe aan Big Brother, en ja, ook aan Animal Farm. Machtsuitbuiting, arrogantie en tirannie komen ook in de dierenwereld voor. Naast alle andere clichés. Ik ben nooit echt in het verhaal gekomen, het is nu eenmaal moeilijk om je empathisch te verplaatsen in de persoonlijkheid van een bij. Maar omdat ik al slechter heb gelezen én door de originaliteit, drie sterren.

Pétronille van Amélie Nothomb

Boekje uitgelezen op leesweekend, het lag in de leesmand en ik wou nog wel eens wat in het Frans lezen. De volgende dag in Redu zag ik een aantal van Nothombs andere boeken liggen, allemaal met haar foto erop. Typische navelstaarderij van narcistische Amélie Nothomb. Haar oudere boeken hebben nog een verhaal. Veel van haar recentere boeken draaien echter alleen maar om haar persoon: ik, ik, ik… En dat is jammer, want ze kan schrijven en ze heeft humor. Haar relaas over haar ontmoeting met Vivien Westwood is bijvoorbeeld in één woord hilarisch. Dat haar mama haar beste boek ‘Stupeurs et tremblements’ omschrijft als ‘Cris et chuchotements’ is ook een fijne vondst. Of het verhaal van Pétronille die medicijnen uittest tegen schizofrenie en de Eifeltoren ziet als raketlanceerbasis. Grappig boek, niet meer niet minder, met een heel rare twist op het einde, ook typisch Nothomb.

Kamer van Emma Donoghue

Helaas, eerst de film gezien, dan het boek gelezen. Weg eigen invulling van het verhaal, toch de grootste charme van het lezen. De film vond ik subliem, het boek iets minder. Het verhaal wordt verteld door een vijfjarige die opgroeit in een kamer van drie op drie, met een heel beperkt wereldbeeld. Wat hij kent, weet hij van mama en tv, en dat is precies de meerwaarde van het verhaal. Als volwassene lees je hoe wereldvreemd de jongen redeneert en vul je de hiaten vanzelf in. Dat de ontvoerder slechts bijzaak is, zowel tijdens als nadat ze zich in de kamer bevinden, is een perfecte keuze. De nadruk komt zo te liggen op die prachtrelatie tussen moeder en zoon, en op de aanpassingen aan ‘buiten’. Het kinderlijke vertelperspectief en taalgebruik bieden regelmatig leuke taalvondsten. De stiefvader van mama is bijvoorbeeld stopa en de jongen is babber, bang en dapper tegelijk.

Men Explain Things to Me van Rebecca Solnit

Essays van een activistische en feministische journaliste die ten strijde trekt tegen patronen. Zet alle gevallen van geweld tegen vrouwen naast elkaar, in plaats van ze als afzonderlijke gevallen te beschouwen. En je merkt dat het geweld tegen vrouwen nog steeds heel actueel is, overal. Het eerste essay vond ik het sterkste, over mannen die vrouwen alles willen uitleggen, ook al is de vrouw intellectueel hun meerdere. Herkenbaar. Ook bij de rest zat ik instemmend te knikken. Alleen het essay over Virginia Woolf, een ode aan het ongeremd denken, vond ik niet te pruimen. Misschien omdat ik Virginia Woolf onleesbaar vind? Maar dat is uiteraard persoonlijk. Wel jammer dat ik dit boek in de Nederlandse vertaling heb gelezen. Ik vond de tekst niet vlot. Hamvraag: ligt dat aan Solnits stijl of aan de vertaling? Gedacht tijdens het lezen: alle mannen zouden deze bundel moeten doornemen. Mijn blog over Solnit.

De lachvogel van David Sedaris

Ik weet niet goed wat ik hiervan moet denken. Regelmatig betrapte ik mezelf op een glimlach. Soms zat ik zelfs hardop te lachen bij beschrijvingen van absurde situaties uit het leven gegrepen. Zeker wanneer Sedaris, zelf homo, fulmineert tegen zijn lotgenoten, of karikaturen van mensen neerzet. Daarin toont hij zich een ware meester. Hij zet je ook af en toe aan het denken, onder meer door zijn verhalen over discriminatie en internationale verschillen, een duidelijke meerwaarde. Aan de andere kant vind ik dit niet meer dan een verzameling humoristische cursiefjes van variabele lengte. Goed om dagelijks een stukje te lezen én ervan te genieten, maar te licht om een volledig leesbaar boek te zijn. Ik hou ook niet zo van korte verhaaltjes. Zodra je in het verhaal zit, stopt het en begint er een nieuw verhaal waar je dan weer in moet komen. Geef mij maar dikke boeken.

Cocaïne van Aleksandr Skorobogatov 

Bevreemdende roman, precies ontstaan in één lange drugsroes. Je raast als lezer doorheen een ratjetoe van verhalen. Dit boek lijkt me geschreven met een opgeheven middenvinger: ik doe als schrijver mijn verdomde zin en wie gaat me dat verbieden? Chapeau dat de uitgever daarin meegaat, maar de lezer krijgt het zo wel moeilijk. Het verhaal scheurt van het ene ongeloofwaardige feit naar het andere. Als een personage commentaar geeft op een verhaallijn, wordt die aangepast, of wordt het personage als straf gewoon geschrapt. Soms bevind je je in het midden van een sprookje, dan weer ben je getuige van pure horror. De stijl, originaliteit, humoristische herhalingen én het verhaal van de konijntjes kon ik wel pruimen, maar het toenemende geweld naar het einde was echt niet mijn meug. Roman van een ingeweken Russische schrijver die zich in België niet thuis voelt, zegt het nawoord. Ik wens Aleksandr een mooier leven.

Lijstjestijd: mijn driesterrenboeken 2017 – deel twee

Kleur van geluk van Thomas Verbogt

Dit boek is na ‘Perfecte stilte’ en ‘Als de winter voorbij is’ het derde van Verbogt dat ik heb gelezen. En alweer heb ik ervan genoten, zij het iets minder dan van de andere twee. Het verrassingseffect van die heel eenvoudige taal, woorden en korte zinnen was immers weg. Verbogt spreekt via flashbacks over gebeurtenissen tussen zijn 18de en 21ste en komt tot de constatatie dat die er voor hem echt toe deden, veel meer dan de gebeurtenissen in zijn latere leven. De zin “Niets van het allerhoogste belang komt ooit terug zoals het er de allereerste keer was”, heb ik onderstreept, want zo waar. De hoofdpersoon kijkt vanuit volwassenheid terug naar zijn jeugd en beseft ten volle dat hij belangrijke dingen heeft laten liggen, of soms slecht heeft gereageerd. De vraag “Wat als ik toen anders had gedaan” blijft doorheen het boek zinderen, tot op het einde. Melancholisch verwoord.

Gillespie en ik van Jane Harris

De achterflap belooft een levendige historische roman, gesitueerd in het negentiende-eeuwse Glasgow ten tijde van de Wereldtentoonstelling van 1888, over de verboden liefde van Harriet Baxter voor een getrouwde schilder, een tragische moord en de daaropvolgende rechtszaak. Ik zie dat de roman wordt uitgegeven door De Geus. Dan kan het toch niet slecht zijn, denk ik dan. Ik koop, lees en voel me uiteindelijk toch weer wat bedrogen. Het boek leest lekker weg, daar niet van. Het verhaal krijgt een spannende opbouw en de personages worden goed uitgewerkt. Vooral de daden van het duivelse oudste dochtertje zijn, hoewel koud en venijnig, hoofdschuddend goed beschreven. Maar zodra de rechtszaak begint, wordt alles saai en langdradig. Ik stoorde me enorm aan de verhaallijnen die nergens op uit lopen. Zwak einde na een goed begin en midden. Wel positief vond ik het beeld van het leven van een vrijgezellin in de Victoriaanse maatschappij.

VSV van Leon de Winter

3,5 sterren. De titel trok me aan maar stootte me ook af. Wie schrijft nu een boek met als titel VSV? Ver in het boek verneem ik dat de letters staan voor de Vondel School Vereeniging. Wat daar gebeurt vertel ik niet, want dan verklap ik te veel. Goed boek, hoewel het verhaal ongeloofwaardig is. Om eerlijk te zijn is alles van begin tot eind onmogelijk. Maar het werkt omdat het zo intrigeert, én omdat het gedeeltelijk geënt is op werkelijk gebeurde feiten en bestaande figuren. Lang geleden dat ik nog zo’n dynamische openingspagina’s gelezen heb: Theo Van Gogh vliegt na zijn dood recht het voorgeborchte in en steekt intussen de ene na de andere geweldige litanie af. Daar krijgt hij zijn laatste opdracht op aarde. Wat volgt is een mozaïek van verhalen van personen die (on)rechtstreeks met elkaar te maken hebben. Op het eind komen alle details geloofwaardig samen.

In het beloofde land van Sebastian Barry

Deze Dunne-aflevering vind ik tot nu toe de minst geslaagde. Dat ligt zeker niet aan het verhaal. Tijdens het lezen vroeg ik me voortdurend af: hoeveel meer kan een mens in zijn leven aan qua miserie? Lily verliest alle mannen in haar leven, de een al op een verschrikkelijker manier dan de andere. We steken veel op over de Amerikaanse samenleving in de 20ste eeuw, maar toch bekoort het verhaal van Ierland me zoveel meer. Hoewel slechts enkele pagina’s lang blijft het doorzinderen tot het einde. Het boek is een indirecte aanklacht tegen oorlog. Zowel de grote oorlogen als die in Vietnam en Irak worden door de mangel gehaald, met al die zinloos verwoeste levens. Ook al kwamen sommige mannen terug, leven deden ze nog amper, met alle gevolgen voor wie achterbleef. De taal is iets minder poëtisch dan in zijn andere boeken. Toch een van de driesterrenboeken 2017.

Het zat zo van Meir Shalev 

Overtuigend over je eigen familie schrijven. Het blijft moeilijk, zelfs voor de grootste schrijvers. Dit is de eerste Shalev die ik niet zo goed vind. Ik maak het me makkelijk en kopieer de mening die een vorige lezer in het boek neerschreef: “Zoveel zwakker dan zijn schitterende meesterwerken (De kus van Esau, De vier maaltijden, Russische roman). Een tussendoor kroniek, onderhoudende en knappe vertelling, maar niets meer. Wie dit boek als eerste boek van Shalev leest, zal misschien nooit nog een ander van hem lezen”. Dat zou spijtig zijn. Meer dan eens moest ik een paar alinea’s, tot zelfs hele bladzijden terugkeren, omdat stukken in het verhaal me niet boeiden. Omdat ik me erop betrapte dat ik op automatische piloot aan het lezen was zonder te vatten wat er stond. Dat was niet het geval bij zijn andere werken. Desalniettemin blijft mijn liefde voor Shalev groot. Op naar ‘Russische roman’.

De tweede familie van Zeruya Shalev

Mensen die op scheiden staan zouden dit moeten lezen vooraleer stappen te ondernemen. Want het gras is niet altijd groener aan de overkant. Ella scheidt van haar man, heeft enorme schuldgevoelens ten opzichte van haar zesjarige zoontje dat nu opeens twee apart levende ouders heeft. Vol twijfel en depressief doorloopt ze de weken erna, tot ze halsoverkop verliefd wordt op een gescheiden man met twee kinderen. Vrijwel onmiddellijk stort ze zich in een nieuw liefdesverhaal. Maar dan botst ze op de realiteit van een man die zijn eigen kinderen liever ziet dan haar kind. En dan lijken die vreselijke gedragingen waarvoor ze haar man heeft verlaten, opeens de hemel te zijn en verlangt ze daarnaar terug. Ik dacht soms geërgerd bij mezelf: grillig schepsel, maak wat van je leven in plaats van altijd smachtend achterom te kijken. De vlotte schrijfstijl deed me doorlezen. Niet overtuigd van deze te lange roman.

Asbestemming van A.F.Th. van der Heijden

In het eerste deel van deze requiemroman over zijn vader rakelt A.F.Th. een aantal jeugdherinneringen op, echo’s van voorvallen en gesprekken tussen hem en zijn familie. Soms heel leesbaar, andere keren te veel “zelfgenoegzaam gemurmel” en oeverloos gefilosofeer. Mijn opinie? Dat erudiete uitweiden doet Ilja Pfeijffer zoveel beter. Vanaf het tweede deel, de kortere anekdotes, vind ik het boek beter worden. Zo leerde ik dat zijn vader en moeder tandeloos werden op hun 32ste, wat aanleiding gaf tot zijn ‘Tandeloze Tijd’-boeken – een reeks die nog steeds ongelezen op mijn schap staat. Komt er ooit nog wel van. Duidelijk wordt dat A.F.Th. een problematische verhouding had met zijn vader, een alcoholicus die zich niet veel van zijn gezin aantrok. Die paar momenten dat hij dat wel deed, staan bij Adri in het geheugen gegrift. Schrijnend herkenbaar bij wie zo’n afwezige, niet-geïnteresseerde, alcoholische en soms agressieve vader heeft of had.

De Bastaard van Roddy Doyle

Lang geleden dat ik nog een boek las die praktisch volledig uit dialogen bestaat. Geen passages gevuld met filosofische overpeinzingen, nostalgische herinneringen, gemijmer, natuurbeschrijvingen en/of soms psychologisch geouwehoer. Gewoon rechttoe rechtane dialogen tussen een aantal familieleden en vrienden/vriendinnen nadat de oudste dochter vertelt dat ze zwanger is. Eerst wil ze niet kwijt wie de papa is. Wanneer het er later naar uitziet dat de schuldige toch bekend wordt, verzint ze een passionele nacht met een donkerharige Spaanse matroos. En dan wordt een schattige dochter geboren met rossig haar. Warm verhaal over familiebanden die sterker zijn dan alle tegenslag, en over de liefde tussen ouders en kinderen. Vrij grappig en vlot leesbaar boekje. Meer moet dat soms niet zijn.

Wij zijn ons brein: van baarmoeder tot Alzheimer van Dick Swaab

Veel opgestoken over de werking van het brein. Dochter Maya, psycholoog in wording, vertelde me dat in de lessen wordt gezegd dat Dick Swaab sterk overdrijft als hij al onze gedragingen toeschrijft aan onze hersenen. Kan zijn, maar hij slaagt er toch in om de theorieën die het tegendeel beweren te weerleggen. Volgens hem bestaat vrije wil niet. Wat mij perplex achterlaat is de vaststelling dat het merendeel van ons karakter al vastligt van bij de geboorte. Dat onze genen, die negen maanden in de buik, en onze vroege ontwikkeling bepalend zijn voor onze seksuele geaardheid, intelligentie en persoonlijkheid. Swaab stapt af van de idee dat de mens kneedbaar is. Hij lacht het idee van de maakbare mens weg, omdat al heel vroeg vastligt hoe en wat die persoon zal worden. Een nogal angstaanjagend uitgangspunt, vind ik. Vlot geschreven, met telkens een humoristische opmerking op het eind van elk hoofdstuk.

Moresnet: opkomst en ondergang van een vergeten buurlandje van Philip Dröge

Ik vertelde aan een kennis dat ik het Wetstraatboek van VRT-journalist Marc Van de Looverbosch, “De wissel van de macht”, wou lezen. Daarop gaf hij me dit boek te leen omdat het zo’n oogopener was. Heb het deze week gelezen en gewoon mijn schouders opgetrokken. Is het dat maar? We zijn al zo gewend aan de gedachte: “Dit is weer zo surrealistisch, ceci n’est pas une pipe, dit is gewoon België”, dat het hele verhaal van het neutrale Moresnet aan het drielandenpunt – gecreëerd door een industriële geldwolf, ook dat gegeven is niet nieuw – mijn koude kleren niet raakt. Positief is dat ik zaken heb opgestoken die ik nog niet wist én te weten ben gekomen dat het bekroonde ‘Zink’ van David Van Reybrouck over krek hetzelfde gaat. Awel, ik begin nu in dat boekje. Dat schijnt een literaire parel te zijn. Spannend.

De jongen op de berg van John Boyne

Dit boek van John Boyne handelt over hetzelfde thema als ‘De jongen in de gestreepte pyjama’ – dat overtuigende portret van een onschuldig en naïef kind tegenover de misdadigheid van de Holocaust – maar valt helaas een stuk magerder uit. Het gaat hier nochtans ook om een jongetje van dezelfde leeftijd dat zich door de nazistische ideologie laat meeslepen en pas te laat inziet welk kwaad erachter schuilt. Positief aan dit boek vind ik dat het laat zien hoe vlug jonge mensen kunnen worden gehersenspoeld en gemanipuleerd. Hoe gemakkelijk je een kind kan kneden tot aanhanger van minder frisse overtuigingen, gewoon door hen wat bevestigende aandacht te geven. Actuele boodschap in het licht van de jeugdige leeftijd van veel moslimterroristen. Toch niet meer dan drie sterren, want Boyne heeft al heel wat beter en meeslepender geschreven. Ik denk aan De grote stilte, Dief van de tijd, Noa Barleywater…

Bekijk al mijn recencies op Goodreads.

© C’bon, freelance copywriter en copywriter SEO