Mijn viersterrenboeken van 2016

Benieuwd naar de viersterrenboeken die ik, copywriter in Gent, in 2016 heb gelezen?  Ik heb ze geteld: 24 viersterrenboeken! Hieronder vind je de korte beschouwingen die ik na elk gelezen exemplaar op Goodreads heb geplaatst.

Mijn viersterrenboeken van 2016 zijn de volgende

Kangoeroecorrespondentie door Haruki Murakami
****

Onweerstaanbaar, bedwelmend en meeslepend. Heb al veel van zijn romans gelezen én goedgekeurd, maar dit is de eerste verhalenbundel. En hoewel ik meer hou van dikke turven kon deze verzameling kortverhalen me bekoren. Murakami schrijft over heel eenvoudige, gewone mensen. Hij beschrijft taferelen die iedereen meemaakt, gedachten die iedereen heeft en reacties die iedereen geeft. En dan komt er altijd zo’n twist die je verwonderd achterlaat. Alles beschreven in een eenvoudige taal, maar zo beklijvend en spannend. Je wilt weten waar die verhalen heen gaan. Wat er zal gebeuren. Hoe ze aflopen. En die prachthumor! Ik las een groot deel van de bundel uit op de trein, en mijn medepassagiers hebben duidelijk gemerkt dat ik plezier had. Ook het vermelden waard, het laatste verhaal – Het groene monster – is het meest romantische verhaal dat ik in jaren heb gelezen en tegelijk het meest gruwelijke. Je moet het maar kunnen.

El negro en ik door Frank Westerman
****

Knap non-fictieboek, en hoewel ik liever fictie lees, toch vier sterren. Waarom? Omdat ‘El negro en ik’ me bepaalde onderwerpen in een ander daglicht heeft laten zien. En dat is uiteraard een plus. Westerman omschrijft de ontwikkelingshulp als een vorm van racisme, die ontstaat uit de premisse: “Laten we de mensen daar eens gaan opvoeden naar ons blanke voorbeeld.” Hij stelt zich ook de vraag waarom het in Afrika bergaf is gegaan na de kolonisatie, in tegenstelling tot zoveel andere voormalige koloniën. Naar het waarom blijft hij gissen. Ik heb een ezelsoor gemaakt op p. 222 omdat daar een zin staat die me zeer intrigeert. Ik citeer: “…. realiseer ik me dat de aanpassingen die ‘wit’ Nederland van ‘zwart’ Nederland eist op dezelfde misvatting berusten als de ontwikkelingshulp: hoe sterker de drang van het ‘word zoals wij’, des te groter de weerstand en uiteindelijk de kloof.’ Sterke boodschap.

Man in the Dark door Paul Auster
****

Ik hou van Paul Auster en zijn boeken. Alleen zijn ‘Op reis in het Scriptorium’ vind ik minder. Maar voor de rest schrijft hij spannende romans waarvan de verhaallijnen kriskras door elkaar heen lopen. Ook hier is er sprake van parallelle werelden. Man, dochter en kleindochter wonen in hetzelfde huis. Elk draagt zijn eigen rugzakje. Tijdens de nacht ligt de man wakker en hij verzint een verhaal: hij ontwaakt in een kuil en draagt soldatenkleren. Hij komt te weten dat er een burgeroorlog is uitgebroken na de presidentsverkiezingen van 2000 en krijgt de opdracht de schrijver te liquideren die deze oorlog heeft bedacht. Maar het  beschreven doelwit lijkt heel sterk op de dromer in de donkere kamer. ‘Man in het duister’ is een spannende en boeiende roman met een hoog “wat als”-gehalte. De moeite meer dan waard om te lezen.

De weg naar zee door Elke Geurts
****

Dit verhaal van een mama en haar zevenjarige mongoloïde dochter heeft me bij de strot gegrepen. Dat het om een dochtertje met het syndroom van Down gaat, wordt trouwens pas duidelijk in het midden van het boek. Tijdens een weekendje weg stapt Tessa met haar dochter in de bolderkar naar zee, onder een gloeiend hete zon. Omdat ze de weg kwijtraakt, valt de wandeling langer uit dan voorzien, wordt het gewicht van de bolderkar steeds zwaarder en de brandende zon steeds heter. Onderweg denkt ze na over haar huwelijk, de geboorte van haar dochter, de reacties van de buitenwereld op haar anders zijn, maar ook over haar eigen kijk op de beperking van haar dochter en de reacties van haar intussen ex-man. Perfectionistisch als ze is heeft ze het nooit kunnen verkroppen dat haar dochter niet de zo gewenste ‘goede versie van zichzelf’ is. Sterk boek.

De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren door Haruki Murakami
****

Over de teloorgang van een vriendschap tussen vijf onafscheidelijke middelbareschoolstudenten. Zodra de hogere studies aanbreken wordt één van hen, Tsukuru, om een onbekende reden verstoten uit de groep. Tsukuru is er zo het hart van in dat hij zelfs niet vraagt naar het waarom van die beslissing. Later valt ook de groep van de vier overblijvers uit elkaar. Vier van de vrienden dragen een kleur in hun naam, en hun bijnaam is dan ook vlug gekozen. Tsukuru is de enige ‘zonder kleur’. In vergelijking met de vier anderen beschouwt hij zichzelf letterlijk als de kleurloze. Later zal blijken dat hij de grootste persoonlijkheid heeft. Zestien jaar na datum keert Tsukuru terug naar zijn geboortestadje om te weten te komen waarom zijn vrienden hem toen van de ene dag op de andere hebben verstoten. De vlotte stijl en eenvoudige woorden kabbelen als vanouds en je blijft lezen. 

The Wild Things door Dave Eggers
****

Een fijn ‘growing up’-avonturenverhaal! Mooi boek over jong, wild en onverantwoordelijk zijn. Over die toffe kindertijd, de enige periode in je leven dat je inderdaad al eens iets kan en mag doen zonder stil te staan bij de gevolgen van je daden. Jammer van dat pedagogische vingertje op het einde, gelukkig niet te overduidelijk. Leuk vind ik dat de wilde dieren op het eiland heel menselijke gedragingen vertonen. Soms vrij confronterend, maar dat is wat voor mij een boek goed maakt.

De Beiaard en de dove man door Walter van den Broeck
****

Ik had nooit verwacht dat ik nog eens van de schrijver Walter van den Broeck zou gaan houden. Het verhaal: Walter gaat met zijn vader de dag voor kerst naar een café in Turnhout, om er Chico te ontmoeten – in het echt Guy Lanoye, de broer van Tom Lanoye trouwens. Chico heeft beloofd hem te helpen het ultieme verjaardagscadeau voor zijn 75-jarige dove vader op de kop te tikken. Maar Chico komt niet af. Waarom niet? Lees dat maar zelf. De eerste pagina’s konden me niet bekoren, maar geleidelijk aan kreeg het verhaal me te pakken. Die man kan schrijven, pent de ene vlotte zin na de andere neer, beschrijft zoveel typerende situaties uit het dagelijks leven en gebruikt daarbij zoveel menselijke humor. Ja, ik ben onder de indruk.

De veilingmeester door Walter van den Broeck
****

Leuk verhaal. Bij het lezen dacht ik soms aan de Da Vinci-code van Dan Brown, maar dan verplaatst naar Vlaanderen. Een veilingmeester gaat op zoek naar het overblijvende restant van een resem onleesbare en onbegrijpelijke boeken die hij in een verborgen kamer van een te koop aangeboden inboedel terugvindt. En komt daarbij een aantal obstakels tegen. Vlot geschreven en uitnodigend. En weer die link naar dat koningshuis van ons. Zalig. De ontknoping van het verhaal bracht een glimlach op mijn gelaat. Ik ga meer lezen van Walter van den Broeck.

De kunst van het veldspel door Chad Harbach
****

Waarom ik dit boek las? Omdat de recensenten dit debuut de hemel inprezen én de samenvatting op de achterflap me deed denken aan mijn lievelingsboek: “Bidden wij voor Owen Meany” van John Irving. Ook al zo’n lijvig boek waarin honkbal een kleine maar doorslaggevende rol speelt. Voor wie het niet weet: Owen Meany doodt de moeder van zijn beste vriend met een verkeerd geslagen honkbal. In dit boek speelt het honkbal een veel grotere rol en dat is het grootste nadeel. Dat honkbal buiten beschouwing gelaten, vertelt dit boek wel het mooi verweven verhaal van vijf mensen die te maken krijgen met meestercatcher Henry. Henry verliest van de ene op de andere dag zijn zelfvertrouwen nadat een van zijn ballen verkeerd terechtkomt, in dit geval tegen het hoofd van zijn beste vriend Owen. Toch wel een beetje ‘Irvingesque’. Mooi en traditioneel lineair verteld verhaal, is ook wel eens een verademing.

De geniale vriendin door Elena Ferrante
****

Mooie eerste roman over de vriendschap tussen twee meisjes die samen opgroeien in een volkse wijk in Napels. Het boek beschrijft een vriendschap die elke vrouw ooit wel eens heeft gekend of kent. Er is diepe vriendschap, sympathie, liefde en bewondering voor de andere, maar ook na-ijver en jaloezie. Elena kijkt met afgunst op naar Lila die eigenlijk veel intelligenter is dan zijzelf, hoewel Lila niet de kans krijgt om door te leren. Elena constateert op een bepaald moment dat Lila veel beter schrijft dan zij. En dat besef kwetst haar diep. Het verhaal raakt mij vooral wanneer het gaat over de ‘ontmarginalisering’ van beide vriendinnen. Zowel Lila als Elena ervaren dat ze anders zijn dan de anderen uit het milieu waar ze zijn opgegroeid. Ik kijk uit naar de vervolgboeken!

San Miguel door T.C. Boyle
****

Mooi boek, zoals ik ze graag heb. Familiegeschiedenissen, met de nodige tragiek, geschreven in een prachtige taal. Ik houd ook van sterke vrouwelijke personages, van personages tout court die mooi psychologisch zijn uitgewerkt. Was hier alvast het geval. Al mijn voorkeuren kwamen samen in dit boek. Graag gelezen.

A Little Life door Hanya Yanagihara
****

Houd hier een dubbel gevoel aan over. Het lezen van 720 pagina’s vol miserie kruipt wel in de kleren. Vooral voorbij de helft en naar het einde wordt het verhaal enorm hard. Even had ik er bijna genoeg van, maar ik heb zo’n machorandje waardoor ik altijd doorzet. De laatste twintig pagina’s vond ik zo sterk, dat mijn hele opinie over het boek is bijgedraaid. Goed gestructureerd opgebouwd verhaal, geschreven in een vlotte stijl, over een thema waar je hopelijk nooit aan de lijve mee wordt geconfronteerd. Kon wel iets korter….

Ik kom terug door Adriaan van Dis
****

Mama’s en hun geheimen…. Het blijven gesloten boeken, hoe goed je ze ook denkt te kennen. Ik herinner me mijn eigen moeder: na een bijna-doodervaring vertelde ze me urenlang over tal van gebeurtenissen uit haar leven waarvan ze voorheen geen woord had gerept. Het lezen van dit boek deed me aan die monoloog denken. Mama’s vertellen inderdaad enkel wat ze kwijt willen, en kiezen als een volleerde regisseur zelf de momenten waarin ze geheimen openbaren. Heel zijn leven was zijn moeder een gesloten boek, een vrouw vol geheimen, zoals die kist die ze altijd zorgvuldig afsloot en waarvan ze de inhoud beschermde met haar leven. Op het einde van haar leven komt hij toch wat meer over haar geschiedenis te weten. Wat mij vooral opviel in het boek? Die ambivalente gevoelens van liefde en tegelijk afkeer voor de moeder. Allebei even mooi verwoord.

Magdalena door Maarten ’t Hart
****

Mooi uitgewerkt portret van de moeder van Maarten ’t Hart, tegelijk ook een neerslag van zijn “door benepen godsdienstigheid” getekende jeugd. Al als jong kind stelde Maarten de onzinnige bijbelverhalen in vraag, en werd daarvoor ook steevast hard op de vingers getikt. Het heeft hem twintig jaar gekost vooraleer hij zich echt heeft afgekeerd van de religie, van die verschrikkelijk benepen Calvinistische godsdienst waar zijn moeder haar hele leven door liet verpesten. Haar leidmotief? “Lekker koken, lekker eten, dat hoeft op aarde niet, dat komt in de hemel wel”. Op een bepaald moment in het boek somt Maarten in anderhalve bladzijde op wat zijn moeder allemaal niet heeft gedaan in haar leven, gewoon omdat genieten niet nodig was. Dan denk je: wat een gemis, wat een verschrikkelijk leven. Godsdienst maakt levens kapot maken. En dat beseft Maarten ’t Hart ook: “Ik heb mijn moeder nooit horen schaterlachen”.

Portret van een onbekend meisje door Aleksandr Skorobogatov
****

Deze roman vertelt het verhaal van een allesverslindende jeugdliefde van een jongen voor een leeftijdsgenootje. De jongen kan niet anders dan verliefd worden, want het meisje is de enige prachtpersoon in een grijze wereld vol lelijke woonblokken, alcoholisten, verloederde figuren, straatgeweld … Rusland is géén aangename plaats om op te groeien, om te leven tout court, dat is na het lezen van dit boek wel duidelijk. De allesoverheersende jeugdliefde blijkt niet te blijven duren, en de aandacht van de jongen verschuift naar een volgend meisje. Maar ook die relatie eindigt bruusk. Wat ik zo goed vind aan het boek? Niet het verhaal. Wel die beklemmende sfeer van begin tot eind. Je verwacht dat er elk moment iets verschrikkelijks gaat gebeuren. En als het dan eindelijk toch gebeurt, slaat de schrik je om het hart. Grote literatuur.

Pijn door Zeruya Shalev
****

Sterk verhaal over een vrouw die letterlijk met pijn leeft. Er is de lichamelijke pijn die ze heeft overgehouden aan een terroristenaanval tien jaar geleden. Maar er is ook de geestelijke pijn van een verloren jeugdliefde waar ze nooit overheen is gekomen – na de breuk lag ze een maand lang bewegingsloos in bed. Er is ook de slechte relatie met haar man en de pijn die ze voelt omwille van de moeilijke relatie met haar dochter en zoon. Nochtans is ze gediplomeerd pedagoog, directrice van een basisschool en deskundig in het begeleiden van andermans moeilijke kinderen. Als dag na dag tien jaar na de terroristenaanval de pijn opnieuw sterk oplaait, komt ze bij een nieuwe pijndokter terecht. Die blijkt haar jeugdliefde te zijn. Het noodlot is sterk aanwezig in het boek. Sterk verhaal verteld in een ritmische en mooie stijl. Wel zonde van de vele fouten in het boek.

Dat is wat ik bemin door Isabelle Rossaert
****

Prachtdebuut geschreven in een prachtstijl. Kon ik maar zo schrijven! “In de begrenzing ligt de meesterschap” (een citaat van Goethe?). Met weinig woorden en in korte zinnen brengt Isabelle Rossaert een mysterieus verhaal mét inhoud. Het verhaal begint in Parijs waar Valérie woont na wat is voorgevallen. Je vindt er inderdaad verwijzingen naar iets wat is gebeurd met Max op de berg. In dit deel spelen wandtapijten een hoofdrol, hoe vreemd dat ook moge klinken. Het tweede deel bestaat uit brieven van Valéries vriend, Jean-Michel. Hij bezoekt het dorp en de berg om uit te zoeken wat daar precies is voorgevallen. Wat het is dat Valérie zo achtervolgt. Je krijgt de details, maar ook ruimte om zelf bepaalde zaken in te vullen. Meer van dit, graag.

Lichterlaaie door Pat Donnez
****

Echt Vlaamse roman boordevol meeslepende conversaties tussen vrienden, bekenden. En ook tussen een hoger opgeleide dame, de vrouw van een minister, die ’s nachts ronddoolt omdat ze niet tegen zonlicht kan, en Louis, een arbeider die al zijn hele leven zeult met kratten bier en nu een wereldrecord grafliggen wil breken, en die zegt waar het op staat. Klinkt het niet, dan botst het. Zo’n man. Beide personen horen ogenschijnlijk niet samen, niet op het eerste gezicht, en zelfs niet op het tweede. En toch klikt het wonderwel. Het boek is doorspekt met Vlaamse uitdrukkingen, in een taalgebruik dat af en toe niet politiek correct is. Maar dat moet verdomme kunnen. Ik dacht dikwijls bij mezelf: zouden onze noorderburen dit fragment of deze uitdrukking wel begrijpen? En alweer ervaren: een autistisch personage doet het altijd!

Wat overblijft is naamloos door Tom Cornu
****

Ben onder de indruk van deze debuutroman. Van de taal, van de zinnen, van de stijl, van het verhaal ook wel. Als ik zo’n boek lees over verschrikkelijke verhoudingen tussen een moeder, dochter, oma, broer en partner, dan ben ik altijd blij dat ik zo’n zaken niet hoef door te maken. Tom Cornu is opgeleid als dokter en dat merk je. Zijn medische kennis geeft een meerwaarde aan de beschrijvingen over ziektes, valpartijen van de trap, epileptische aanvallen. Ja, ik heb van het boek genoten. Alleen het einde vond ik wat tegenvallen. Te veel open vragen die geen antwoord krijgen. Daar houd ik niet zo van. Het volgende boek van Tom Cornu mag komen. Ben benieuwd.

Birk door Jaap Robben
****

Tragisch verhaal beschreven vanuit het standpunt van een opgroeiende jongen die verteerd wordt door schuldgevoelens over de verdrinking van zijn vader. Tegelijk beschrijft hij de veranderende relatie met zijn moeder als gevolg van het ongeluk. Birk toont wat een tragisch verlies en de daarop volgende eenzaamheid met een mens doet. Zo’n incident niet bespreken met andere volwassenen en verder leven in een zelfgekozen isolement is effectief een succesvol recept voor krankzinnigheid. Mooi en knap boek. Van begin tot eind met interesse en aandacht uitgelezen. Ook die rechtlijnige structuur staat me wel aan. Het verhaal wordt verteld van a tot z, zonder flashbacks of flashforwards, is soms een echte verademing. Mooie stijl en mooie beelden in eenvoudige zinnen. Een voorbeeldje? “Uit een gebarsten bovenraam probeert een gordijn te ontsnappen.”

Stiller door Max Frisch
****

Is Max Stiller Max Stiller of is hij het niet? Dat is wat Rolf, officier van justitie, moet uitzoeken. Is Max Stiller de mislukte beeldhouwer die zes jaar geleden zijn ziekelijke vrouw Julika heeft verlaten, nadat zijn minnares Sibylle, toevallig ook Rolfs vrouw, hun relatie had stopgezet. Zes jaar lang heeft niemand Max gezien, hij lijkt wel van de aardbodem verdwenen. Tot opeens de Amerikaan James White opduikt die als twee druppels water op hem lijkt. Hij wordt gearresteerd omdat hij wordt verdacht van spionage. Maar Max Stiller blijft beweren dat hij Max Stiller niet is. Om dat aan iedereen duidelijk te maken schrijft hij zijn levensverhaal op in zeven schriftjes. Zijn verhalen brengen hem naar Genua, Mexico, de VS en Frankrijk. Pas op het einde, ongeveer vierhonderd pagina’s verder, had ik door wie de man is, op het ogenblik dat hij zelf aan ongeveer alles twijfelt. Sterk.

Handleiding voor poetsvrouwen door Lucia Berlin
****

Als veellezer duik ik graag onder in vuistdikke romans omdat dunnere exemplaren zo vlug uitgelezen zijn. Kortverhalen zijn niet zo mijn meug. Maar deze bundel kortverhalen heeft mijn hart gestolen, omdat elk verhaal een regelrechte parel is. Sommige staan op zichzelf, andere zijn elkaars vervolg. Telkens opnieuw zijn het verhalen over vrouwen, geschreven in een aantrekkelijke stijl, boordevol humor maar ook tragiek. Over levensechte gebeurtenissen, relaties, verslavingen, vooroordelen. Kortom, over het leven. Blij dat ik Lucia Berlin heb leren kennen en dan nog in zo’n prachtige Lebowski-uitgave. Eén minpuntje: ik heb de verhalen iets te vlug na elkaar gelezen. Eigenlijk moet je het boek op je nachtkastje leggen en er slechts af en toe in kijken, zo vlak voor het slapengaan.

De zwarte brug door Erik Vlaminck
****

Dit boek beschouw ik als de volkse variant van Dit is mijn hof van Chris De Stoop. Daar ging het over de teloorgang van het gebied rond Doel, dit boek gaat over de teloorgang van Lillo. Over laatkomer Leo en zijn familie, vader, moeder, zes broers en zus met wie hij is opgegroeid. Allemaal andere karakters. Bij het volwassen worden ziet hij hen enkel nog bij begrafenissen en huwelijken. En dan staat hij met een mond vol tanden en weet hij niet wat hen te vertellen. Mooi verteld en vol cynische humor komt het ene na het andere familiegeheim naar boven. Goed gevonden zijn de lezersbrieven. Daarin gaat de al wat oudere Leo in de aanval tegen een maatschappelijk probleem. Een gemakkelijkheidsoplossing, want zo loopt hij niet het gevaar lik op stuk te krijgen. In het echte leven is hij vooral stil tussen de mensen.

Kaddisj voor een kut door Dimitri Verhulst
****

Verhulst heeft een speciaal plekje in mijn hart, omdat hij zijn milieu heeft weten te ontvluchten door zijn intelligentie en liefde voor boeken en taal. Voor hem draaide een opvang in een jeugdinstelling positief uit. Dat gaat helaas niet op voor iedereen, en over die anderen gaat dit boek. In een eerste deel bezoekt hij de begrafenis van een meisje dat vroeger samen met hem in dezelfde jeugdinstelling zat. Ondertussen denkt hij aan dat verleden terug. In mooie volzinnen en met het nodige cynisme en opgekropte woede beschrijft hij wat er zoal in een instelling gebeurt. Kinderen die aan hun lot worden overgelaten door steeds ander personeel dat zijn idealisme vlug verliest. Het tweede deel in het boek behandelt het proces van een echtpaar, ook met een instellingsverleden. Ze hebben hun twee kinderen vermoord omdat ze zich geen andere uitweg meer zagen…

Reacties op mijn selectie viersterrenboeken zijn zoals vanouds welkom. Graag zelfs. Mag ook in een persoonlijke mail.

Bekijk al mijn recencies op Goodreads.

© C’bon, freelance copywriter en copywriter SEO