Mijn vijfsterrenboeken 2017

Lijstjestijd, aflevering vier! Na de een-, twee-, drie-, en viersterrenboeken is het nu de beurt aan de vijfsterrenboeken 2017. Eerlijk? Ik vind het ontzettend moeilijk om er het beste boek uit te halen! De acht bergen, Brieven uit Genua, Het achtste leven… Ze waren allemaal zo goed, en aan elk van hen heb ik zo ontzettend veel leesplezier gehad. Als ik dan toch moet kiezen, benoem ik De acht bergen als de beste van mijn vijfsterrenboeken 2017. Omdat dat boek me zo heeft geraakt, en zo lang is blijven nazinderen. Je zal zien dat ik er nog drie oudere boeken heb bij gezet van Anna Enquist. Heb ze na dertig jaar herlezen, en ze bleken nu nog even subliem als toen. Pure klasse.

Lijstjestijd: vijfsterrenboeken 2017 | Van 1 – 5

De acht bergen van Paolo Cognetti

Deze eerste van de vijfsterrenboeken 2017 heb ik één ruk uitgelezen. De schrijver is er over de hele lijn in geslaagd zijn lezer duidelijk te maken hoe de hoofdpersoon zich thuis voelt in de bergen, hoeveel hij van de omgeving houdt, daar waar zijn natuurlijke hoogtegrens zich bevindt. Ik heb het doorgaans niet voor dit soort natuurbeschrijvingen, maar hier liep ik naast de verteller op die berg, zag ik de schoonheid en voelde ik de rust en de weidsheid. Ook het verhaal van de familie en de vriendschap is intrigerend opgebouwd. Als kind hoor je hier en daar een fragment, maar je slaagt er niet in alles bijeen te puzzelen. Pas als je wat ouder wordt, valt veel op zijn plaats, ook hier.

Fantastisch mooi boek in een mooie stijl over vriendschap, familie én natuur. Ik leefde enorm mee met de hoofdpersonages, en die betrokkenheid maakt voor mij een boek goed. De beste van mijn vijfsterrenboeken 2017.

Brieven uit Genua van Ilja Leonard Pfeijffer

Waarom ik letterlijk ondersteboven ben van dit boek? Omdat ik weg ben van het erudiete, stilistische en avontuurlijke proza van llja. Man, wat is die man intelligent! In het echte leven houd ik ervan met intelligente mensen te praten omdat ze me uitdagen en mijn eigen opinies constant bijsturen en bijschaven. Maar ook in de literatuur vind ik het zalig om teksten te lezen die druipen van intelligentie. Me onder te dompelen in beschrijvingen, redeneringen, filosofische overpeinzingen over van alles en nog wat. Ilja schrijft mooie vlotte zinnen in een opgewekte, verfijnde licht ironische en relativerende toon. Brieven uit Genua is een egodocument geworden dat overtuigt door kwetsbaarheid en openheid. Soms opgeklopt en arrogant, andere keren pijnlijk eerlijk. Intelligente en doordachte roman in een gewaagde vorm: een 750 pagina’s tellende brievenroman! Lees ook mijn uitgebreider dweepblog.

De bekeerlinge van Stefan Hertmans

R e s p e c t heb ik voor Stefan Hertmans. Hoe hij erin slaagt, vertrekkende van een anekdote die hij opvangt in zijn verblijf in de Provence, zo’n magistrale roman te schrijven. Wat is er gebeurd met de blonde adellijke katholieke dochter die alles opgeeft voor haar liefde voor een Joodse jongen? Tragisch historisch verhaal dat nog persoonlijker wordt doordat Hertmans dezelfde tocht onderneemt en zijn impressies noteert. Tegelijk houdt hij de maatschappij een spiegel voor, zonder opgeheven vingertje, en net dat maakt voor mij de roman zo sterk. Rond 1100 waren er de Kruistochten, de jihad ter bevrijding van Jeruzalem, met massa’s slachtoffers en vluchtelingen. Nu is er de jihad van IS, gecombineerd met de oorlog in Syrië, alweer met massa’s doden en vluchtelingen. Dat iedereen die vlucht daar een gegronde reden voor heeft, wordt door dit verhaal overduidelijk. De geschiedenis als leermeester.

Het achtste leven van Nino Haratischwili

Dit verhaal van acht familieleden, vrienden en vijanden uit Georgië leest als een trein. Tante Nitsa schrijft dit boek als antwoord aan nichtje Brilka. Ze wil daarmee uitleggen waarom ze het kind niet meteen in huis neemt als die op twaalfjarige leeftijd opeens vanuit het verre Tbilisi bij haar in Berlijn voor de deur staat. Twee jaar lang schrijft ze aan dit 1269 pagina’s tellende antwoord. Ze vat daarmee de hele 20ste eeuw samen van een land dat politiek nauw verweven is met dat van Rusland. Alweer lezend leren dus. Maar wat een prachtverhaal! En welke diep uitgewerkte karakters! Achteraan in het boek staat een stamboom, en die helpt. Maar de schrijfster met de onuitspreekbare naam herhaalt regelmatig de hoofdlijnen, en dat helpt evenzeer. Mooi, vlot lezend en behapbaar opgedeeld in afzonderlijke hoofdstukken telkens met één leven in de hoofdrol. Ik wil ook zo’n schrijvende tante!

De geheime schrift van Sebastian Barry

Superroman! Lezend in dit tragische verhaal verneem je meer over het leven in Ierland in de vorige eeuw, over de burgeroorlog die leidde tot wraakacties, over de manier waarop mensen omgaan met hun trauma’s. Je leest ook over de afschuwelijke macht die de geestelijkheid had in kerk, goegemeente, instellingen en weeshuizen. Opnieuw religie als bron van miserie. Dokter Grene wil te weten komen waarom zijn 100-jarige patiënte Roseanne McNully ooit is opgenomen in zijn psychiatrische instelling. Haar tragische verleden en zijn levensverhaal worden naast elkaar verteld en vloeien uiteindelijk samen. Fragmentarisch opgebouwde geschiedenis van een aantal mensen in een Iers stadje, geschreven in een magistrale stijl. Ik rond af met een fragment dat me getroffen heeft, omdat het voor mij zo waar is: “In onze eigen ogen zijn we nooit oud. Dat komt doordat het schip waarin we varen de ziel is, niet het lichaam”.

Lijstjestijd: vijfsterrenboeken 2017 | Van 6 – 10

De kus van Esau van Meir Shalev

Wat een originele vertel- en schrijfstijl heeft die Meir Shalev. Dit is al het derde boek dat ik van hem lees en weer ben ik zo onder de indruk. We krijgen het verhaal van twee tweelingbroers en hun liefde voor dezelfde vrouw. Jacob krijgt de familiebakkerij in Palestina en mooie Lea, Esau een leven als ongetrouwd schrijver in Amerika. Tussendoor beschrijft Shalev het leven van drie generaties bakkers in een mozaïek van door elkaar lopende verhaallijnen, mythes en (minder) grappige gebeurtenissen.

Sommige verhalen zijn naar onze maatstaven van de pot gerukt, maar blijven altijd leuk om te lezen. Ook al moet je er je aandacht voortdurend bijhouden omdat elk detail zijn betekenis heeft. De manier waarop Shalev erin slaagt die mozaïek van verhaallijnen tot een goed einde te brengen, is fenomenaal. Af en toe spoort hij de lezer aan om zelf te bedenken hoe een verhaal afloopt. Een van de beste vijfsterrenboeken 2017.

Wolkenatlas van David Mitchell

Zeer gevarieerd boek dat bestaat uit niet één maar zes verhalen die lezen als een trein. De vijf eerste verhalen, over heel verschillende mensen en situaties, stoppen heel plotseling, soms zelfs midden in een zin. Pas na het zesde volledig futuristische hoofdverhaal krijgen ze hun vervolg. Was wel eventjes moeilijk om de draad weer op te nemen. Het vijfde en zesde verhaal situeren zich in de toekomst. Nu ben ik geen SF-liefhebber maar deze pagina’s intrigeerden me enorm. Vooral de taal die de jongen gebruikt in het zesde verhaal zou het toekomstige Nederlands kunnen zijn. Alles zo fonetisch en spreektaalachtig mogelijk, ‘nixs’ moeilijk. Een absolute meerwaarde. Gezamenlijke boodschap doorheen de verhalen: ofwel sla je zelf, ofwel word je geslagen. Als duister wereld- en mensbeeld kan dat tellen. Leuk gevonden: al die uiteenlopende verhalen zijn met elkaar verweven door één detail. Creatief en fantasierijk verhaal in een uitbundige stijl. Mijn meug.

Boven is het stil van Gerbrand Bakker

Ik heb genoten van dit relaas over een stugge Hollandse boerenzoon die veel denkt, maar niet veel spreekt. Spreekt hij toch, dan gebruikt hij weinig woorden en komt hij er niet toe te vertellen wat hij echt wil zeggen. Eigenlijk leeft hij het leven van zijn gestorven identieke tweelingbroer Henk die in zijn vaders boerenvoetsporen zou treden. Maar wanneer Henk sterft, krijgt Helmer die rol toebedeeld, te nemen zonder commentaar. Het gevoel dat hij geleefd wordt blijft hem zijn hele leven lang achtervolgen. De roman bestaat uit sfeervolle beschrijvingen van het Hollandse platteland, weilanden, water, vogels, ijs, koeien, schapen, twee aardige ezels, een bonte kraai en een spiedende buurvrouw. Alles even mooi beschreven in een karige stijl, geen verheven taal, geen gezochte woordkeuze. Heel het boek door voelde ik een licht homo-erotische spanning. Of stelde ik me dat voor? Mooie quote: mist is motregen met grootheidswaan. Klassedebuut.

Hartedier van Herta Müller

Snellezen is niet aan de orde. Regelmatig terugkeren om de schoonheid van de beschreven zinnen nog eens op te nemen wel. In Hartedier staat geen woord te veel. De achterflap vertelt dat het gaat over het Roemenië onder Ceascescu. Een plek waar je kan worden gearresteerd en verhoord omdat je loopt te lachen op straat. Waar je huis elk moment kan worden doorzocht, waar je haren op koffers legt om te kijken of iemand ze heeft geopend, waar je boeken in beerputten verstopt. Er is niet echt een plot, enkel gedachten en daden van karakters, maar die leveren een beklemmend beeld op van het leven onder de Roemeense dictator. Voortdurend voel je de verschrikking van het leven in zo’n totalitaire maatschappij. Volg je de voorschriften niet dan heb je geen leven en word je zelfs vaak vermoord. Pure horror en duisternis. Maar zo mooi, afgemeten, afstandelijk en poëtisch beschreven. Klasseroman.

Het meesterstuk van Anna Enquist

Van dit boek was ik dertig jaar geleden ferm onder de indruk. Ik heb het herlezen om te kijken of de tand des tijds er niet op had ingebeukt. Maar neen hoor, deze roman is nog steeds ontzettend goed. Nu ik zelf moeder ben en het begin van een besef heb van wat het moet zijn een kind te verliezen, hakt het verhaal van het verlies van de dochter er nog dieper op in. De pagina’s over haar dood en het verwerkingsproces van moeder en vader zijn zo beklemmend goed geschreven, ook al omdat die reacties haaks op elkaar staan. Ook de na-ijverige relatie tussen de broers onderling, tussen de broers en hun moeder, én de uiteindelijke wraakscène zijn heel empathisch uitgewerkt. Je merkt het aan alle kleine lettertjes dat Anna Enquist een vrouw is. Binnenkort herlees ik Het geheim, nog al zo’n klepper van haar hand.

Lijstjestijd: vijfsterrenboeken 2017 | Van 11 – 12

Het geheim van Anna Enquist

Ik heb dit mooie boek na dertig jaar herlezen en volgens mij vind ik het nu nog beter. ‘Het geheim’ vertelt over de passie van een vrouw voor het pianospelen. Ze volgt deze passie blindelings en laat er alles voor staan, inclusief een fijne verloofde. Aangrijpend vond ik het stuk waarop Wanda Wiericke – let op de melodie in de naam – na jaren afwezigheid haar mongoloïde broer bezoekt in een instelling. Ze neemt plaats achter de piano, begint te spelen, en de broer, met wie normaal niets aan te vangen is, gaat stil onder de piano liggen en luistert. Brok in de keel-passage. Hoe Enquist erin slaagt dat prachtige pianospel zo treffend en pakkend op papier te krijgen! Ze toont zich enorm erudiet op muzikaal vlak. Niets dan lof en respect heb ik voor haar! Kon ik maar zo schrijven over mijn liefde voor de gitaar. Prachtboek, ook voor niet-pianoliefhebbers.

De thuiskomst van Anna Enquist

Wat een schrijfster! Je merkt aan elk woord dat Anna Enquist psychoanalytica is. Het is fenomenaal hoe ze er telkens opnieuw in slaagt je zo te laten meeleven met de hoofdpersonages alsof ze vrienden van je zijn. Dit verhaal over ontdekkingsreiziger James Cook wordt verteld vanuit het oogpunt van zijn vrouw. Cooks reizen komen uiteraard aan bod, maar de nadruk ligt op het leven van zijn gezin dat achterblijft. Een aantal kinderen sterft en de moeder moet dat helemaal in haar eentje verwerken. Ook Cook sterft. Van zijn dood krijgen we eerst het officiële gekuiste verhaal, dan een ooggetuigenverslag, en dan duikt zijn verdwenen logboek op. Maar dat verschrikkelijk verhaal is bijlange na niet het ergste. Het sterven van de kinderen, één na één, raakt elke gevoelige vezel in je lijf. Dat heeft alles te maken met de sublieme manier waarop Enquist de gevoelens en gedachten van de vrouw beschrijft.

Bekijk al mijn recencies op Goodreads.

© C’bon, freelance copywriter en copywriter SEO