C’bons beste boeken 2023: ontdek 20 literaire juweeltjes  

Als je mijn blogs volgt, weet je al welke boeken ik zo goed vind dat ik ze met vijf sterren beloon. Maar ik vermeld ze hier graag nog eens in één overzichtslijst van beste boeken 2023. Stuk voor stuk literaire schatten die wachten om ontdekt te worden, als je dat al niet had gedaan.

Let wel, de volgorde van mijn beste boeken 2023 heeft geen belang, ik vermeld ze in chronologische volgorde van lezen. Het boek dat ik écht het allerliefst het gelezen bevindt zich ergens in het midden.

Ik heb uiteraard nog meer goede boeken gelezen, je vindt ze in mijn leeslijst 1 van 2023, leeslijst 2 van 2023, leeslijst 3 van 2023 en leeslijst 4 van 2023.

Wist je trouwens dat voorspeld wordt dat binnen de twee generaties niemand nog een boek zal kunnen lezen? Is een van de gevolgen van digitaal lezen.

Dit jaar heb ik alles gelezen, van fascinerende fictie en tot nadenken stemmende non-fictie, zinderende thrillers, hartverwarmende romances en geestverruimende filosofische verkenningen…

Bereid je in mijn overzicht van beste boeken 2023 voor op auteurs die:

• je meenemen naar verre landen,
• je laten kennismaken met onvergetelijke personages,
• en de diepten van de menselijke ervaring verkennen.

Overzicht van mijn beste boeken 2023 – 5 sterren

Pak een kop van je favoriete drankje en maak je klaar voor literaire avonturen.

Beste boeken 2023 fictie

Mungo door Douglas Stuart

Nog hartverscheurender en krachtiger dan Shuggie Bain. Opnieuw word je ondergedompeld in het leven van een worstelende Schotse familie in Glasgow, waaronder een jonge weduwe met haar drie kinderen – een homoseksuele zoon, een mach zoon en een dochter. En opnieuw geeft de in zichzelf gekeerde moeder voorrang aan haar eigen ondeugden boven haar kinderen, met desastreuze gevolgen.

Maar je bent ook getuige van de tedere liefde tussen twee tienerjongens.

De verhaalstructuur is goed bedacht, met een sterke spanningsboog in een prachtige schrijfstijl. Stuart beweegt vakkundig tussen het verleden en het heden, en in het laatste hoofdstuk komt alles dramatisch maar ook hoopvol samen.

Je zou dit boek kunnen zien als een vervolg op Shuggie Bain. Wie weet komt er nog een vervolg, en ook dat zal ik met spanning lezen.

De paradijstuin door Zsuzsa Bánk

Wow, dit brengt me echt terug in de tijd! Toen ik een tiener was, had mijn beste vriendin Heidi een vader die in 1956 uit Hongarije was ontsnapt. Ik had de kans om Boedapest te bezoeken met Heidi en haar ouders, en ik kan me nog levendig dat gevoel van spanning herinneren dat ik voelde bij de toen nog bewaakte grensovergang.

Dit boek vertelt het verhaal van de ouders van Zsuzsa Bànk (de hond van Heidi heette trouwens Zsuzsi, dat weet ik nog). Net als Heidi’s ouders zijn ook zij uit Hongarije gevlucht en hebben ze elkaar in het buitenland ontmoet.

Het lezen van de liefdevolle weergave van de laatste maanden van het leven van haar pracht van een vader doet me denken aan mijn eigen ervaringen tijdens de laatste maanden van mijn moeder.

Dit boek is met zo’n hoge kwaliteit geschreven dat het de persoonlijke geschiedenis voor iedereen toegankelijk maakt en verder gaat dan alleen een verzameling persoonlijke anekdotes. De beschrijvingen van warme emoties in eenvoudige maar rijke taal zijn werkelijk prachtig.

Er is geen melodrama, alleen pure liefde die door elke pagina heen schijnt. Uiterst boeiend.

Margriete door Kathleen Vereecken

Fantastisch boek, met een meeslepend tijdsbeeld. De vlotte en puntige stijl deed vaak denken aan Hamnet van Maggie O’Farrell. Ook het onderwerp is de moeite waard.  Ik interpreteerde het als kritiek op de dominante, bijna exclusieve focus op mannen in de loop van de geschiedenis. Terwijl we allemaal weten dat er achter elke sterke man een nog sterkere vrouw schuilgaat.

Margriete wordt geïntroduceerd als de zus van de gebroeders Van Eyck die “de bloemethes schildert”. Maar elk woord in het boek laat zien dat ze zoveel meer was dan dat.

De positie van vrouwen tijdens de Renaissance was enorm beperkt. Ze moesten zich conformeren, een goede moraal hebben en kuis blijven. Werd ze verkracht, dan werd ze daarvoor verantwoordelijk gehouden. Om als vrouw iets te bereiken, was een ongehuwde staat verplicht. Confronterend tijdsbeeld.

Ter wereld gekomen door Margaret Mazzantini

Als je, net als ik, het lezen van recensies vermijdt, kom je af en toe een zeer aangename verrassing tegen. Deze roman neemt je mee op een emotionele reis zonder ooit overdreven sentimenteel te worden. Dit is eigenlijk precies wat alle literatuur zou moeten zijn: eerlijk, boeiend en fascinerend.

Het boek vertelt over een boeiend liefdesverhaal, de schrijnende oorlog in ex-Joegoslavië en een uitdagende relatie tussen een moeder en zoon. Ik leef mee met de tragedie van onvruchtbaarheid en de tol die dat eist in een relatie, maar het boek dringt nooit aan op een sentimentele reactie.

Heel subtiel geschreven. Het taalgebruik is verrukkelijk en de personages in dit aangrijpende, detectiveachtige verhaal zijn innemend.

Elke bladzijde brengt een onverwachte wending met zich mee.

Hier moet het zijn door Maggie O’Farrell

Ik heb dezelfde mening als Kavee’s “Oh mijn god!”-reactie op dit boek. Het is het vierde boek van Maggie O’Farrell dat ik lees en opnieuw is het aangrijpend en fascinerend. Dit mozaïekverhaal is bijzonder goed geschreven.

Een man en een vrouw ontmoeten elkaar en worden verliefd. Ze hebben allebei eerdere huwelijken achter de rug en kinderen uit die huwelijken. Terwijl hun relatie zich ontwikkelt, krijgen ze ook samen kinderen. Het boek geeft elk gezinslid zijn eigen hoofdstuk, waardoor we kunnen zien wat ze meemaken en hoe ze dingen ervaren.

De verschillende tijdslijnen van de hoofdstukken creëren een compleet beeld van de ups en downs van het leven en relaties. Diep menselijk en prachtig verhaal.

Maggie O’Farrell is echt een topverteller en dit boek heeft me van begin tot eind geboeid.

Istanbul, Istanbul door Burhan Sönmez

Ik ben net klaar met het lezen van een paar geweldige thrillers die ik elk vijf sterren heb gegeven. En dan kom ik ‘Istanbul, Istanbul…’ tegen. Dit boek laat zien wat een boeiend verhaal onderscheidt van een boeiend verhaal dat een hogere literaire kwaliteit heeft.

Wat de auteur beschrijft is niet altijd prettig. Ik ben zelden iets gewelddadigers tegengekomen dan deze beschrijving van martelingen en de intense kou in de kelder van het Turkse informatiecentrum. In sommige passages kon ik de pijn bijna zelf voelen. Er zit echter ook veel humor in de grappige en unieke verhalen die de gevangenen met elkaar delen. Ik barstte regelmatig in lachen uit.

Het is een hartverwarmend verhaal over vriendschap en een eerbetoon aan de verbeelding. Zonder fantasie zou het leven onmogelijk zijn.

Het enige nadeel? Istanbul heeft plotseling iets van zijn aantrekkingskracht verloren.

Schemerleven door Jaap Robben

Jaap Robben is een geweldige schrijver! Dit boek is nog beter dan het sublieme Birk en het even sublieme Zomervacht. Maar het woord subliem volstaat niet om de overweldigende impact te beschrijven die het op mij had.

Het begint met de dood van Louis, Elfrieda’s man. De moeilijke relatie met haar zoon Tobias en de vele verwijzingen naar Elfrieda’s complexe karakter, altijd boos, geïrriteerd, koppig en soms hatelijk, spelen allemaal een rol in het verhaal. Naarmate je verder komt in het boek, ontdek je welke ervaringen in Elfrieda’s levenhebben geleid tot de manier hoe ze nu in het leven staat.

De spanning in deze roman is sterker dan in de beste thrillers – en daar heb ik er veel van gelezen. Ik stelde het lezen van de laatste twintig pagina’s zelfs een hele dag uit omdat ik de spanning niet aankon. Ik genoot van de laatste zin, las hem tien keer opnieuw en voelde elke keer kippenvel.

Dit boek is een ongelooflijk krachtig en diep empathisch verhaal, geschreven in een prachtig eenvoudige taal en stijl.

“Geweldig” is het enige woord dat in me opkomt als ik aan dit boek denk.

Gaat lopen met de titel mijn Beste Boek van 2023!

Honderd miljoen jaar en een dag door Jean-Baptiste Andrea

Nu weet ik weer waarom ik sommige boeken vijf sterren geef en andere goede boeken “maar” vier. Dit boek is ongelooflijk mooi en alles past perfect bij elkaar. Ik hou van het eenvoudige taalgebruik in het boek, dat zelfs voorkomt in de meer academische stukken. Het verhaal ontvouwt zich geleidelijk en blijft intrigerend tot het einde.

Door het boek heen krijg je te lezen over de jeugd van paleontoloog Stan, met een gewelddadige vader en een liefhebbende maar helaas vroeg overleden moeder. Deze herinneringen zijn in precies de juiste hoeveelheid door het boek verspreid. Daardoor begrijp je wat hem op dit punt in zijn leven heeft gebracht en waarom hij zo vastbesloten is om te slagen in zijn werk.

Het is zijn doel om het skelet van een dinosaurus te vinden in een verraderlijke berggrot. De zoektocht en de ongelooflijke inspanningen in de bergen worden op een zeer gevoelige manier beschreven.

Je voelt de emoties van de personages aan den lijve, zelfs van de ervaren expeditieleden. Prachtboek.

Het onzichtbare leven van Addie LaRue door V.E. Schwab

Ik ben degene die me V.E. Schwab heeft aangeraden ongelooflijk dankbaar, want ik heb net weer een vijfsterrenboek uit. Het verhaal is spannend, meeslepend en zit vol magie.

Addie sluit een deal met een demonische god en noemt hem Luc. Het is interessant hoe, in een roman vol bovennatuurlijke gebeurtenissen, het die alledaagse naam van de duivel is die mijn aandacht trekt.

Telkens als Addie bij iemand weggaat, wordt ze meteen vergeten. Daardoor leeft ze nu al 300 jaar in volstrekte anonimiteit. Maar ze verlangt er nog steeds naar om haar stempel op de wereld te drukken, en daar slaagt ze in.

Schwab mengt moeiteloos het bovennatuurlijke met het leven van alledag en verbindt de historische achtergrond naadloos met een hedendaagse setting.

Prachtig verhaal vol met beletseltekens. Je zult begrijpen wat ik bedoel als je het boek hebt gelezen.

Net echt door Saskia de Coster

Verbazingwekkend boek over een gezin van drie dat al jaren in een huis in Borgerhout woont dat maar niet af lijkt af te raken. Ze moeten door het raam naar binnen omdat de voordeur stroef opengaat, af en toe valt er een stuk kalk naar beneden terwijl ze aan het eten zijn… Deze ergernis, gecombineerd met ontrouw, leidt natuurlijk tot een scheiding.

Boeiend verhaal geschreven in een prachtige en puntgave stijl. Opvallende lay-out en prachtige vormgeving die het verhaal enorm versterkt. Persoonlijke ervaringen uit het leven komen subtiel voorbij op de zwarte pagina’s, die je vindt tussen de hoofdstukken door. Of zijn het de witte pagina’s die biografisch zijn? Dat zou ook best kunnen.

Prachtige roman met veel effectieve witruimte. Genomineerd voor de Boekenbon.

Mijn lieve jongen door Nele Baplu

Ik ben geen fan van poëzie, daar is mijn aard te onrustig voor. Maar ik bewonder Nele Baplu’s prachtige poëtische taal. De eenvoud en het ritme van haar zinnen, met zorgvuldig geplaatste spaties ertussen, blijven me boeien.

Het verhaal gaat verder dan alleen een dementerende opa op het strand die herinneringen ophaalt en van wie de gedachten kriskras door elkaar lopen. Er valt inderdaad meer te ontdekken. Wat dat precies is, vertel ik niet. Alleen dat het me diep raakte en me achterliet met een stomp in de maag, een brok in de keel en tranen in de ogen.

Deze literaire novelle kan ik maar in twee woorden beschrijven: fenomenaal geweldig.

Mijn tip? Lees deze novelle en ontdek ook al Nele’s andere werken die even sterk, taalrijk en empathisch zijn. Als klap op de vuurpijl is de diepdiepblauwe kleur van de (meestal Griekse) zee ook mijn favoriet.

Lees ook mijn verslag van Jij bent mijn vingers.

Munt door Richard Osinga

Voor mij de grootste verrassing van de Boekenbon-shortlist en sowieso een uitschieter. Het verhaal verbindt drie mensen – een westerling, een Congolees en een Chinees -, speelt zich grotendeels af in het Congolese oerwoud en draait om een gevonden oude munt die de hele geschiedenis van het gebied zal herschrijven.

In het begin leest het een beetje ongemakkelijk met alle onbekende namen die voorkomen. De complexe structuur en de vele sprongen in tijd en perspectief maken het er ook niet makkelijker op. Maar langzaam kom ik volledig in het spannende verhaal. De beste thrillerdetective heeft er niets aan.

Lees dit boek want het is overweldigend goed. Het traditionele Afrikaanse leven in harmonie met de natuur wordt belicht, evenals het kolonialisme en de huidige staat van Congo met zijn armoede en geweld.

Eén zin schiet eruit: “Als er een blanke sterft in Congo, is het wereldnieuws.”

Beklijvende roman. Zeker een aanrader!

Beste boeken 2023 thriller

IJskoude leugens door Eva Björg Ægisdóttir

Ik heb me opniew de detective- en thrillergids van Vrij Nederland aangeschaft. En geef me dus over aan het plezier van het lezen van pakkende pageturners.

Waarom ik, net als VN, deze detectiveroman vijf sterren geef? Omdat ik zelden een verhaal als dit ben tegengekomen waarbij ik tot drie keer toe erd verrast. Dat is voor mij een zeldzaamheid in dit genre. Vaak zie ik de oplossing ruim van tevoren aankomen en eerlijk gezegd was dat hier ook het geval.

Maar wat AEgisdottir vakkundig opbouwt naar die laatste pagina’s, en vooral de voortreffelijke manier waarop ze dat doet, compenseert dat ruimschoots. Gaandeweg onthult ze fragmenten uit het verleden van de hoofdpersonen, inclusief een aantal slimme plotwendingen.

De onheilspellende sfeer is bijna voelbaar in het hele boek. Hoe je die IJslandse namen uitspreekt blijft ook een mysterie.

Indrukwekkend!

Augustus door J.D. Barker

In dit griezelverhaal wordt voortdurend verwezen naar “Great Expectations” van Charles Dickens, een boek dat ik nu maar eens voor de derde keer moet gaan lezen. Achter in het boek legt de auteur uit dat hij, net als Stephen King, nooit begint met een plot. In plaats daarvan laat hij de inspiratie op hem afkomen en kijkt hij waar het hem heen leidt.

Deze methode werkt ongelooflijk goed in dit horrorverhaal, met zijn ingewikkelde structuur en mysterieuze verhaallijnen die aanvankelijk verwarrend lijken. Geleidelijk aan, in de loop van de 670 pagina’s van het boek, begint alles duidelijk te worden.

Ik hoef niet per se een happy end, maar in dit geval voelt het passend. Ik dacht bij mezelf: “Als er twee mensen zijn die geluk verdienen, dan zijn het Pip en Stella.”

Barker heeft er weer een fan bij!

Fairy Tale door Stephen King

Ik zou willen dat ik dezelfde vaardigheden bezat als Stephen King. In staat zijn om je verbeelding open te stellen en te schrijven in een boeiende, soepele en innemende stijl, dat moet fantastisch zijn.

Het verhaal. Voor Radar, een oudere, stervende herdershond, begint de zeventienjarige Charlie aan een reis naar een andere wereld via een donkere, kronkelende trap. Zijn doel is om een fontein te vinden die de effecten van het ouder worden ongedaan maakt en de hond jonger. Eenmaal je bent ondergedompeld in het sprookje geloof je werkelijk dat alle mogelijk is.

En dat is precies wat King bereikt: het onmogelijke aannemelijk maken. Heb je zijn Over leven en schrijven trouwens schrijven al gelezen? Doen als je literaire aspiraties hebt. Basiswerk!

Het boek staat vol met talloze toespelingen op sprookjes, boeken, schrijvers en zelfs de taal zelf. De taal die wordt gesproken door de grijze en misvormde wezens is aanzienlijk ouderwetser dan de onze, maar toch begrijpt Charlie ze op de een of andere manier en communiceert hij moeiteloos met ze.

Enorm leuk boek om te lezen.

Het hoge noorden door Ulf Kvensler

Ik was ongelooflijk enthousiast over dit debuut en ik had het binnen anderhalve dag uit. Het verhaal speelt zich af in Sarek, het grootste nationale bergpark in Zweeds Lapland. “Deze plek is zo onherbergzaam,” denkt een van de hoofdpersonen vaak. Maar eigenlijk hoeft ze dat niet eens te denken, want je voelt het gevaar in elke zin die je leest.

Het boek is gevuld met ijzingwekkende kou, regen en sneeuw. Er zijn ontelbare rotsen, wilde gletsjerrivieren, steile hellingen en diepe kloven waardoor iedereen constant het risico loopt om te vallen en ernstig gewond te raken. Maar het is vooral de onderliggende spanning tussen de vier wandelaars die fascineert. Vooral de agressieve en dominante mannelijke helft van het tweede stel is mysterieus en gevaarlijk.

Dit boek is een nachtmerrieverwekkende thriller met realistische personages, geloofwaardige dialogen, een snel plot en een ongelooflijk slim en verrassend einde.

Beste boeken 2023 non-fictie

De ongelijkheidsmachine door Paul Goossens

Ik zal nooit meer denken: “Daar zijn ze weer, die vakbonden met hun stakingen en gezwets over loonsverhoging, handen af van de index, het eisen van een menselijk minimumloon, gelijk loon voor gelijk werk…”. Want we hebben ze zo hard nodig om te voorkomen dat de ongelijkheid tussen arm en rijk explodeert zoals in Amerika.

Minutenlang zat ik verbijsterd die ene curve te bestuderen die Goossens toont. Roosevelt maakte een begin met meer gelijkheid in Amerika via zijn New Deal. Vakbonden kregen een plek en je ziet de lijnen van ongelijkheid tussen arm en rijk samenkomen. Later, toen het weer moeilijker werd om vakbonden te vormen, zie je de kloof razendsnel weer groter worden.

Alle mensen zijn gelijk geschapen”, wordt gezegd (zucht).

Veel geleerd en veel nieuwe, zelfs verrassende inzichten gekregen. De publicatie is geschreven in een mooie en begrijpelijke taal en ik heb maar een paar typefoutjes gevonden in deze kwalitatief hoogstaande, goed verzorgde publicatie.

Petje af voor inhoud én uitgave!

Februari 1933. De winter van de literatuur door Uwe Wittstock

Op de flap: “Het ging razendsnel. Er verstreken vier weken en twee dagen tussen het aantreden van Hitlers regering en de “Noodverordening ter bescherming van volk en staat” die alle wezenlijke burgerrechten buiten werking stelde. Meer dan die ene maand was er niet nodig om de rechtstaat om te vormen tot een gewetenloze heerschappij op basis van geweld.” Duitsers die eind januari 1933 op vakantie gingen, en vier weken later terugkeerden, ontdekten dat ze onder een dictatuur leefden.

Dit boek geeft een dagelijks verslag van hoe deze ervaring was voor de schrijvers en kunstenaars in Berlijn in die tijd. Elke dag werd afgesloten met een plechtige opsomming van de namen van zij die gedood of gewond raakten als gevolg van het schrikbewind van het Nazi-regime.

Het is geen opbeurende literatuur, wel een huiveringwekkende eye-opener.

“Je beseft niet hoeveel je de democratie mist tot ze je wordt afgenomen.”

Klassieke boeken die ook thuishoren in het lijstje beste boeken 2023

Bezonken rood door Jeroen Brouwers

De impact van deze tweede leesbeurt is veel groter dan de eerste. Brouwers analyseert in dit verhaal hoe hij zo’n “verbitterde, negatieve, (vrouwen)hatende man” is geworden. Dat heeft volgens hem veel, zo niet alles te maken met zijn ervaringen als kind in een Japans interneringskamp. Op de achterflap prijken de woorden “eerbetoon aan zijn moeder”. Het spijt me, maar dat haal ik er echt niet uit. Het enige goede wat zijn moeder heeft gedaan is hem leren lezen. Maar dat ze hem na de waarlijk verschrikkelijke tijd in het kamp op katholiek internaat stuurde was het begin van het afscheid. Ik heb de indruk dat Brouwers dit boek heeft geschreven uit schuldgevoel dat hij zijn moeder de laatste jaren van haar leven niet meer bezocht en zelfs niet aanwezig was op haar uitvaart. Soms schokkende bekentenissen, maar altijd in die grootse schrijfstijl van hem.

‘Niets bestaat dat niet iets anders aanraakt’. Wat een boek! Blijft een van mijn beste boeken 2023.

Het bittere kruid door Marga Minco

Als student was ik altijd al geïntrigeerd door dit juweeltje, maar ik ben blij dat ik 35 jaar heb gewacht om het te lezen.

Marga Minco deelt haar eigen ervaringen als Joods meisje in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. De manier waarop ze dat doet, op een afstandelijke en bijna klinische manier, onderscheidt “Het bittere kruid” van andere Holocaustliteratuur. Hoewel ze de Jodenvervolging nooit expliciet noemt, krijgen we een glimp te zien van hoe de kleine en grote maatregelen het leven beïnvloedden van gewone Joodse mensen die, net als wij, leefden en liefhadden.

Als lezer weet ik al veel over deze periode en daardoor kon ik de gaten opvullen die niet werden genoemd. Het doet me denken aan hoe John Boyne een soortgelijke aanpak gebruikte in “De jongen in de gestreepte pyjama”.

© C’bon, copywriter in Gent