Boekenlijst 1 van 2021: 20 stuks gelezen en zoveel goede!

We zijn begin april 2021, tijd voor mijn boekenlijst 1 van 2021. Elke kwartaal publiceer ik een overzichtslijst van de boeken die ik de voorbije drie maanden heb gelezen. Vroeger deed ik dat één keer in het jaar, maar die lijst werd veel te lang. Ik kom immers vaak uit op een jaargemiddelde van 80 boeken. Nu splits ik die ellenlange lijst op in vier delen. En op het einde van het jaar haal ik er er dan mijn torenhoge favoriet uit.

Zoals vanouds vind je in deze boekenlijst 1 van 2021 een scanbaar overzicht van cover, titel, aantal sterren dat ik het boek heb gegeven – altijd mijn eigen hoogstpersoonlijke mening – en een korte argumentatie van niet meer dan 150 woorden waarom ik dat oordeel heb toegekend.

Nog één extra opmerking: ik ben het vierdelige boek van Uwe Johnson aan het lezen, Een jaar uit het leven van Gessine Cresspahl, een obees boek van 1608 niet al te vlot lezende pagina’s. Ik heb besloten elk kwartaal één deel te lezen zodat deze kanjer toch uitgeraakt in 2021. Het verslag daarvan kan je verwachten in de vierde boekenlijst.

Laten we er maar aan beginnen, hier komt mijn boekenlijst 1 van 2021!

PS: ondertussen is mijn boekenlijst 2 van 2021, boekenlijst 3 van 2021 en boekenlijst 4 van 2021 ook.

Vijfsterrenboeken in mijn boekenlijst 1 van 2021

Noord - boekenlijst 1 van 2021Noord door Sien Volders
*****

Prachtontdekking! Ik kan niet wachten om aan Oogst te beginnen. Heb beide boeken samen gekocht door de positieve recensies van bekenden op sociale media. En ik moet zeggen, ze hebben niet gelogen. Ik zat meteen in het verhaal, niet alleen door de puntgave stijl van Sien Volders, maar ook door de intrigerende gebeurtenissen zelf. Sarah trekt in een impuls naar het Noorden, een zeven dagen durende autoreis ver, om haar leven en toekomst te overdenken. Volders beschrijft wat er nu gebeurt en vroeger gebeurd is met weinig woorden zodat je automatisch een beroep doet op je fantasie. En dat is zoveel sterker dan alle details voorgekauwd te krijgen. Sarah ontmoet er Mary. Uiteindelijk blijkt Mary’s verhaal een spiegel van wat Sarah zoveel jaar later meemaakt, op professioneel en relationeel gebied. Beeldrijk verhaal met prachtige natuur- en karakterbeschrijvingen die me diep ontroerden. Moet je een goede schrijver voor zijn.

En elke ochtend wordt de weg naar huis steeds langerEn elke ochtend wordt de weg naar huis steeds langer door Fredrik Backman
*****

Wat. Een. Parel. Van. Een. Boekje. Inderdaad, amper 50 pagina’s dik. Maar dikker hoeft het niet te zijn, want wat erin moet staan, staat er ook in. Het gaat over het liefdevol missen van iemand die er nog is. Over het langzaam afscheid nemen van een grootvader met dementie en over de liefde tussen een wiskundig ingestelde opa en zijn kleinzoon. Ook de moeilijke relatie met de taal- en muziekminnende zoon komt aan bod, de liefde voor de al lang gestorven oma, “zo verliefd zijn dat je je voeten niet meer voelt”, het plein waar opa en kleinzoon naar kijken en dat dag na dag kleiner wordt en over die dreigend opkomende dementie die vooral angstig maakt. Niet meer dan logisch, want is het niet de vrees van iedereen, dat de geest er eerder mee ophoudt dan het lichaam? Prachtig en pakkend kleinood om te koesteren.

Schaaknovelle - boekenlijst 1 van 2021Schaaknovelle door Stefan Zweig
*****

Hoe schitterend is dit! Het begint al goed met dat vreemde verhaal over een wereldkampioen schaken die als kind een mentale achterstand lijkt te hebben, maar uiteindelijk een schaakwonder blijkt. Zo’n ‘idiot savant’-verhaal. Tijdens een zeereis botst hij op een man die, hoewel al 25 jaar niet meer geschaakt, het hem verduiveld lastig maakt in een schaakspelletje. En dan ontspint er zich een nog vreemder verhaal. Hoe die man heeft leren schaken, waarom hij dat al zo lang niet meer heeft gedaan en hierna ook nooit meer zal doen. Had hetzelfde spannende, beklemmende en intrigerende gevoel toen ik naar de Netflix-reeks ‘The Queen’s Gambit’ zat te kijken over de mentale impact van schaken. Hier gaat het over waartoe een mens in staat is in volslagen eenzaamheid. Wat isolatie met een mens doet, hoe dat iemand kan breken én hoe sterk de menselijke geest is. Topnovelle met een superspannende opbouw.

Als ik één boek uit deze lijst boekenlijst 1 van 2021 moet halen dat het label ‘verplicht te lezen’ verdient, dan is het wel deze Schaaknovelle.

Viersterrenboeken in mijn boekenlijst 1 van 2021

PetitePetite door Edward Carey
****

Een historische roman vol verrassingen, dat is het minste wat je van dit boek kan zeggen. Het schetst het sprookjesachtige levensverhaal van Madame Tussaud – die van de wassen beelden – maar dan in de meest grimmige betekenis. Wat je leest is bijna niet te geloven, maar toch blijkt veel op waar gebeurde feiten te zijn gebaseerd. Je krijgt een bijzonder tijdsbeeld van Frankrijk zo vlak voor, tijdens en na de Franse revolutie. Je bevindt je te midden van stank, vuiligheid, luizen, ratten, onhygiënische en weinig fraaie levensomstandigheden, zeker voor vrouwen. Om te komen tot ‘liberté, égalité, fraternité’ werden veel onschuldigen een kopje kleiner gemaakt met de toen ultramoderne guillotine. Zowel de hoofden van de misdadigers, rolmodellen als de koninklijke hoogheden en Napoleon werden in de was gezet. Je leest er alles over door de ogen van Marie, klein van gestalte, maar groot qua intelligentie, doorzettingsvermogen en lef. Behoorlijk veel namedropping.

De lezer is niet dood - boekenlijst 1 van 2021De lezer is niet dood door Alex Boogers
****

Ik heb een schotschrift gelezen, de eerste keer in mijn leven. Maar wel een vol inhoud. Ik houd van de schrijfstijl van Alex Boogers, een auteur die uit een ‘lager’ milieu komt en die dus met kennis van zaken schrijft over de jeugd van tegenwoordig die niet meer leest. Hij heeft het over de vermarkting van het auteurschap. Wil je dat je boeken gekocht en gelezen worden, dan moet je je publiek bereiken via sociale media. Pure quatsch volgens hem. Schrijf je goede boeken, dan word je gevonden, ook zonder al die exhibitionistische poespas. Je hoort verhalen te schrijven die appelleren aan het wereldbeeld van de jeugd. Personages te creëren met wie ze zich kunnen identificeren, situaties te beschrijven die herkenbaar zijn. En af te stappen van de literaire canon op school. Want wie van de jeugd kan zich nog identificeren met – ik zeg maar wat – Edward Douwes Dekker.

Moeders zondagMoeders zondag door Graham Swift
****

Je zit even rustig te lezen en dan neemt het verhaal opeens een verrassende wending. Ik leek in het midden te zitten van een Upstairs-Downstairsverhaal waarin het 22-jarige dienstmeisje Jane op de ochtend van moederdag in bed ligt met de adellijke buurman. Vrij en ongeremd, want uitzonderlijk niemand in huis. De buurman zal later gaan lunchen met zijn verloofde met wie hij over twee weken in het huwelijk treedt. De tragische gebeurtenis die volgt wordt de kiem van het toekomstige schrijverschap van Jane. Van dienstmeisje naar schrijfster, toch wel een vreemde carrièrewending in het begin van de 20ste eeuw. Als dienstmeisje verdrinkt ze al graag in al die mooie verzinsels die ze in boeken vindt. Later zou ze journalisten haar geschiedenis verbloemd vertellen, zoals schrijvers dat plegen te doen. Mooi tijdsbeeld. Mooie stijl. Mooie vertelling.

In koelen bloede - boekenlijst 1 van 2021In koelen bloede door Truman Capote
****

Ooit de film gezien, met die fabelachtige vertolking van Philip Seymour Hoffman als Truman Capote. Was toen enorm onder de indruk van het verhaal. Nu eindelijk de knappe en goed opgebouwde reconstructie gelezen. Je krijgt een voorstelling van de vier gezinsleden die later zullen worden vermoord, afgewisseld met de manier waarop de twee moordenaars naar de moorden toe leven. Vervolgens verschuift de aandacht naar de detective die de misdaad ontrafelt en leer je de persoonlijkheid van de moordenaars kennen via anekdotes uit hun verleden. Allemaal heel interessant. Vanaf de rechtszaak vind ik het minder worden, dat juridisch getouwtrek om het doodvonnis uit te stellen boeit me niet. Maar bovenal mis ik de aanwezigheid van Truman Capote in het verhaal. Via slechts één zinnetje krijg je te lezen dat hij de moordenaars af en toe bezoekt. Heel summier aangezien hij het doodvonnis nooit te boven zou komen. Graag gelezen.

Het bolwerk: macht en misbruik achter de gesloten deuren van de Zweedse AcademieHet bolwerk: macht en misbruik achter de gesloten deuren van de Zweedse Academie door Matilda Gustavsson
****

Wat een boek! Niet zozeer omwille van de vlotte stijl, wel door de inhoud. Ik las verbouwereerd over wat Zweedse cultuurpaus Arnaud allemaal heeft uitgericht, hoeveel vrouwen hij ‘als vanzelf’ verkrachtte en mentaal vernietigde. Bij het lezen kwam af en toe het beeld van machtige Trump voor ogen die vrouwen – onbestraft – in het kruis tast. Ook Arnaud profiteert van zijn macht in de kunstwereld. Hij is een man zonder moraal die beginnende kunstenaars kan maken of breken en die positie uitbuit. Hij beschouwt vrouwen als een product waar je mee doet wat je wil. Zegt een vrouw neen, dan stopt hij schuldbewust om ze een uur later toch te verkrachten. Op zich al erg genoeg, maar die wegkijkende houding van zijn vrouw, dichteres en vooraanstaand lid van de Zweedse Academie, vind ik minstens even erg. Dat gaat mijn verstand te boven.

Verkrachtende mannen, jullie straffeloze rijk is ten einde! #metoo

Het schijnbestaan - boekenlijst 1 van 2021 C'bonHet schijnbestaan door José Saramago
****

Benadert het magistrale ‘Stad der Blinden’. Ik moest er wat inkomen, maar wie doorzet vindt de grootste schatten. Gemakkelijk leesbaar is de tekst niet. Er zijn alleen lange hoofdstukken met breed uitwaaierende zinnen in grootse literaire taal. Alinea’s zijn er niet en de interpunctie is vreemd. Zo staan de dialogen gewoon na elkaar zonder de obligate leestekens, of de ‘zegt hij’ en ‘beaamt zij’-vormen. Het boek is één kritische allegorie van de nieuwe wereld waarin alles op consumptie én schijnbaar geluk gericht is. Want dat doet consumeren toch? Geluk brengen? Niet dus… Dit verhaal van een ambachtelijke pottenbakker die gewoon opzij wordt gezet door de ‘droomwinkel’ zal me nog lange tijd bijblijven. Grappig is het verhaal van de zwerfhond die in huis wordt genomen en de naam ‘Gevonden’ krijgt. Telkens als je een zin leest met ‘Gevonden’ als onderwerp, moeten je hersenen een vertaalslag maken.

Republiek van lichtRepubliek van licht door Andrés Barba
****

Kippenvel krijg je van dit zogenaamde ooggetuigenverslag van een tragische gebeurtenis van 20 jaar geleden. 32 kinderen tussen 9 en 12 jaar komen vanuit het niets het stadje San Cristobal binnen. Er is geen leider en geen hiërarchie. Aanvankelijk doen ze niemand kwaad, ze leven onder de zon, bedelen wat en spreken hun onverstaanbare taaltje. Later beginnen ze mensen en winkels te overvallen. Nadat een van hen hardhandig wordt aangepakt, vermoorden ze drie mensen in een supermarkt. Vanaf dan gaan de poppen echt aan het dansen. Al in de eerste zin lees je dat de kinderen zullen omkomen. Kinderen moeten immers de wetten en regels van volwassenen volgen. Wie dat niet doet, wordt gestraft. Kinderen blijken niet altijd even lief en al zeker geen onbeschreven blad, bij bepaalde fragmenten moest ik echt even slikken. Volwassenen zijn echter ook niet altijd het lichtgevende voorbeeld. Komt hard binnen, maar dat moet kunnen.

Ixion - boekenlijst 1 van 2021 C'bonIxion door Roberto Verde
****

Aangenaam lezend verhaal over drie vrienden die iets te maken hebben met de scheve tepel van godin Hera op het wereldberoemde schilderij van Rubens in het Louvre. Meer vertel ik niet, want dat zou het leesplezier alleen maar vergallen. Met een meelevend hartje las ik over de lotgevallen van Herman. Die krijgt voor zijn negentiende verjaardag een Ferrari, maar zou zoveel blijer zijn met een schouderklopje van zijn onmenselijk autoritaire vader voor wie hij niets goed kan doen. Zijn oudere broer is op jonge leeftijd gestorven, en hij leeft met het idee dat zijn vader vindt dat hij de verkeerde zoon kwijt is. Groei maar eens op in zo’n omgeving. Er zijn veel tranen, maar ook veel humor! Zijn vrienden Alain en Rafid kleuren zijn dag. Helaas een aantal losse eindjes en te veel taalfouten om volmaakt te zijn. Lees ook mijn uitgebreider recensie over Ixion.

KelderkindKelderkind door Kristien Dieltiens
****

Dit is het 50ste boek van Kristien Dieltiens! En ik ken enkel dit boek. Nu ja, ze schrijft vooral voor tieners en die tijd ligt al lang achter me. Dit mooie en tegelijk spannende verhaal is – hoe ongeloofwaardig ook – gebaseerd op waargebeurde feiten. Het gaat eigenlijk om twee verhalen waarvan de link pas duidelijk wordt aan het einde. In het begin lopen de hoofdstukken over de man met de hazenlip en de jongen uit de kelder door elkaar heen. Hun levens worden parallel aan elkaar verteld tot ze uiteindelijk samenkomen. Veel aandacht gaat uit naar hun psychologische ontwikkeling. Mooie en verzorgde uitgave. Tussen de delen bevinden zich inktzwarte bladzijden waarop een citaat en tekeningen van Carl Kneut staan. Verder heb ik maar één spelfoutje ontdekt en je kan niet geloven hoe fijn ik dat vind. Uitgeverij De Eenhoorn besteedt duidelijk aandacht aan correcte taal, zoals het hoort. Ook voor volwassenen.

Hotel Savoy - boekenlijst 1 van 2021 C'bonHotel Savoy door Joseph Roth
****

Wat een allegaartje bevindt er zich in Hotel Savoy. Het hoofdpersonage keert na WOI terug van een werkkamp en blijft er plakken. Het hotel is als het ware een spiegel van de maatschappij. De sociale status wordt weergegeven door de verdieping waarop de bewoners zich bevinden. Hoe lager, hoe rijker. Hoe hoger, hoe armer. Een echte plot is er niet, wel passeert er een scala aan personages de revue, de een al buitenissiger en met meer vreemde karaktertrekken dan de andere. Maar altijd beschreven met liefde, mededogen en humor. Een voorbeeldje? Iemand barst ‘s avonds in tranen uit omdat ‘hij overdag geen tijd had om te wenen.’ Sfeervol tijdsbeeld van een maatschappij die nog niet bekomen is van die overweldigende eerste wereldoorlog. Dit is het eerste boek dat ik lees van deze journalist-schrijver die bekend staat als chroniqueur van het oude Europa. Ik ga meer van hem lezen.

Tsjaikovskistraat 40Tsjaikovskistraat 40 door Pieter Waterdrinker
****

Wat een leven heeft die Waterdrinker gehad! Deed uiteenlopende zaken met niet altijd even hoogstaande mensen. Ik vind het fantastisch hoe hij zijn eigen levenservaringen verweeft met het verhaal van de revolutie in Rusland rond 1917 en verder. Hij blijkt in een straat te wonen waar veel historische figuren hebben verbleven. Hoewel ik wel wat weet over Rusland ben ik geschrokken van de verhalen over corruptie en misdaad, armoede, de ellenlange rijen voor lege winkels, het gewelddadige regime, de Jodenhaat, die verschrikkelijke figuur van Lenin. Lezend leren alweer. Goed boek en meeslepend verhaal vol overladen zinnen. Sommige nemen meer dan een pagina in beslag, maar dat stoorde me nooit. Waterdrinker wou altijd al schrijver zijn, ook toen hij heel andere zaken deed. Hij is het levende bewijs dat schrijversbloed kruipt waar het niet gaan kan…. Genoteerd: “Gelukkige mensen denken niet aan schrijven.” Schrijvers zijn dus ongelukkige mensen…

Drie en een halve sterboek in mijn boekenlijst 1 van 2021

Oogst - boekenlijst 1 van 2021 C'bonOogst door Sien Volders
***1/2

Als je twee boeken van dezelfde schrijfster na elkaar leest, ga je automatisch vergelijken. Deze tweede roman valt helaas lichter uit. Oogst heeft niet dat meeslepend mysterieuze dat Noord wel biedt. In Noord kom je via sprongetjes in de tijd geleidelijk aan alle tragische details te weten. De spanningsboog is werkelijk subliem, heel het boek door voel je dat er iets zit aan te komen. Oogst daarentegen verloopt een pak rechtlijniger. Mysterieus kan je het verhaal niet noemen en ook het onderwerp is van een heel ander niveau. Van romantiek is geen sprake meer. Je krijgt een empathische inkijk in het beestachtige leven van migranten die het verschrikkelijkste werk doen voor de laagste lonen. Die in de meest erbarmelijke omstandigheden leven omdat ze geen andere keuze hebben. Gewetenloze derden profiteren daar dan weer van. Verre van slecht, bravo voor de mooie schrijfstijl, maar het is geen Noord.

Driesterrenboeken in mijn boekenlijst 1 van 2021

26662666 door Roberto Bolaño
***

Nog nooit zo’n boek gelezen dat me zo afstoot én tegelijk aantrekt. Deze roman omvat vijf aparte en toch gelinkte delen die na de dood van Bolaño samengebracht zijn in één boek met als titel 2666 – het aantal vrouwen dat per jaar in Mexico wordt vermoord? Het meest leesbare én tegelijk afschuwelijkste deel is het superlange hoofdstuk waarin het ene na het andere vrouwenlijk wordt ontdekt in de woestijn tussen Mexico en de VS. Inclusief alle gruwelijke details over hoe ze aan hun eind zijn gekomen. Sommigen zijn het slachtoffer van een seriemoordenaar, anderen van hun partner, familielid… De moorden grondig onderzoeken lijkt niet nodig, want dagelijkse kost. Sterke aanklacht tegen de uiterst gewelddadige behandeling van vrouwen in die regio. Hoewel ik de andere delen aartsmoeilijk te volgen vond, bleef ik geïntrigeerd lezen op zoek naar de verbanden. Helaas, ik ben niet veel wijzer geworden.

Ik blijf wat op mijn honger zitten. Tijdens het lezen heb ik trouwens ontzettend vaak aan Rebecca Solnit gedacht. Van haar zijn de volgende woorden:

“Niet alle mannen doen aan geweld. Wel alle vrouwen zijn bang om te worden aangevallen, gemolesteerd en verkracht”.

Let op het grote contrast tussen NIET alle mannen en wel ALLE vrouwen. Hier lees je meer over Solnits zeer lezenswaardige essaybundel Mannen leggen me alles uit.

Kwikzilver - boekenlijst 1 van 2021 C'bonKwikzilver door Ann De Craemer
***

Kwikzilver is een ode van kleindochter Ann De Craemer aan haar gestorven oma. Ze stelt een aantal verhalen te boek die haar oma haar ooit heeft verteld. Want het zou toch jammer zijn mochten al die herinneringen vergeten raken. Mooie motivatie uiteraard en het levert af en toe een leuk nostalgisch beeld op. Maar het is geen literatuur. Wel een verzameling anekdotes die het familiale niveau of de gebruikelijke conversaties op een familiefeest niet overstijgen. Het valt me vaak op hoe moeilijk het is om over je eigen familie te schrijven. Niet veel schrijvers krijgen de juiste toon te pakken. Vaak is het te sentimenteel, andere keren te afstandelijk. En te is nooit goed. Ik vond de stijl iets te afstandelijk en zou alvast een paar andere registers hebben opengetrokken. Maar deze stuurman staat dan ook aan wal.

Een verlate reisEen verlate reis door Daan Heerma van Voss
***

Essayistisch reisverhaal over de ervaringen van Daan Heerma Van Voss voor, tijdens en na een reis naar Auschwitz, ter nagedachtenis aan Daan de Jong, een oude Joodse familievriend aan wie Daan zijn naam te danken heeft. De ouders en tweelingbroer van Daan de Jong zijn in Auschwitz gestorven tijdens WOII. De beide Daans wilden ooit samen die afschuwelijk plek bezoeken, maar dat gebeurt dus pas na de Jongs dood. En dan nog net op de 70ste herdenkingsdag waardoor de plaats vol zit met machtige koppen vanuit de hele wereld. Het boekje telt amper 50 pagina’s, maar die volstaan. Er zijn toch geen woorden genoeg om de gruwel te omschrijven. Volgens Daan Heerma Van Voss: “Auschwitz is de eenzaamste plek op aarde, alleen door zwijgen te ervaren. Niets zeggen, rondlopen, dwalen in het geluidsvacuüm waarin 1,1 miljoen stemmen zijn opgelost.” Hier en daar beklijvende stukken, maar niet overal even sterk.

Tweesterrenboeken in mijn boekenlijst 1 van 2021

Ademschommel - boekenlijst 1 van 2021 C'bonAdemschommel door Herta Müller
**

Eigenlijk kan je alleen maar bewondering hebben voor het taalgebruik van Herta Müller in haar beschrijving van het kampleven in Rusland voor Duitsgezinde Roemenen na WOII. Maar helaas, hoe erg het ook is om te zeggen, het raakt mijn koude kleren niet. Het boek bestaat uit een opsomming van vreselijke taferelen, maar extreem afstandelijk verteld. De nadruk ligt op het literaire, de woordkeuze, beeldspraak en metaforen. De hoofdstukjes staan los van elkaar enkel verbonden door de hoofdpersoon en metaforen als ademschommel, hongerengel, nietaanraker. Ik houd van boeken die me raken. Hier voelde ik nergens enige verbondenheid met de hoofdpersoon en dat heeft alles te maken met die verschrikkelijke afstandelijkheid. IJskoude gebeurtenissen worden even koud verteld en dat houdt medeleven tegen. Te vaak overspoelde me ook een gevoel van verveling. Twee sterren voor de taal dan maar.

Eensterrenboek in mijn boekenlijst 1 van 2021

Reisverslag van een katReisverslag van een kat door Hiro Arikawa
*

Dialoog tussen mezelf en een vriend. “Peter, ik heb het weer voor! Ik zie een leuke bespreking voorbijkomen van een reisverslag van een kat. Ik had zin in iets luchtigs én ik houd van katten, dus ik koop het boek”. Ondertussen staat Peter al met de ogen te rollen. Ik vervolg: “Maar wat een verschrikking! Dramaqueenerij. Geschreven in een stijl waar een kind van het zesde studiejaar makkelijk aan kan tippen. Clichés nog hoger dan een toren. En die gedachten van de kat! Man man man! Ik zat constant hoofdschuddend en zuchtend te lezen. De laatste hoofdstukken heb ik gewoon gescand omdat ik wist dat ik toch niets belangrijks zou missen. En wat komt er op het einde? Het kwadraat van voorspelbaarheid…” Peter geeft me de wijze raad: “Christine, pak in het vervolg eens een gewone klassieker, dat is nooit slecht”. Ik moet toegeven, Peter heeft vaak gelijk…

Bekijk al mijn recensies op Goodreads.

Ziezo, dat waren ze!

Alle 20 boeken in mijn boekenlijst 1 van 2021. Graag op naar het volgende kwartaal en evenveel mooie literaire ontdekkingen.

Dit was trouwens mijn eerste kwartaaloverzicht van gelezen boeken in 2019

En met deze positieve noot sluit ik dit literair overzichtslijstje weer af. Tot de volgende!

© C’bon

Lees Het Kaartenhuis: labyrintisch meesterwerk

Lees Het Kaartenhuis: labyrintisch meesterwerk

Benieuwd naar mijn boeken top tien 2020?

Benieuwd naar mijn boeken top tien 2020?

Mijn eindejaarslijstje 2019: literatuur, muziek en toneel

Mijn eindejaarslijstje 2019: literatuur, muziek en toneel

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

  • Ann Driessen

    Dank voor de vele mooie boekentips!

    • Christine

      Graag gedaan. Tof dat je er blij mee bent. 🙂